Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
krzyżowałysięniejednokrotnie,zarównowsensiepozytywnymjak
inegatywnym,związanymzrywalizacjąnapolusztukiretorycznej.
Analizującpóźnoantyczneźródłasofistycznetrzebapamiętaćoich
specyficznym,retorycznymzabarwieniu.Zdecydowaniedominują
mowyideklamacje,adresowanedokonkretnychosób(np.cesarzy),
aleiczęstomającecharakterszkolnybądźokolicznościowy6.Skon-
wencjonalizowanyiniezawszeoryginalnycharaktertejtwórczości
nieprzekreślajejwartości,gdyżczęstozastylistycznymiisłownymi
popisamimożemyznaleźćprawdziweuczuciaiinteresująceprzemy-
ślenia.PrzykładówdostarczająwtymwzględzieutworyLibaniusza,
którynieukrywałswoichemocji,gdynp.broniłświątyńpogań-
skichczyteżopłakiwałśmierćcesarzaJuliana7.Wartośćinformacji
wodniesieniudosprawkształceniaiwychowaniazawartych,wtego
typuźródłachjestoczywiściebardzoróżna.Niewykluczatojednak
szukaniapodstawdouogólnieńiwniosków.Interesującebędąwszyst-
kieinformacjeskładającesięnamożliwąrekonstrukcjęichkoncepcji
kształceniaiwychowania,zarównonapłaszczyźnieedukacjiformal-
nej,jakiwychowaniarodzinnego.
Źródła
ŚrodowiskogreckojęzycznychsofistówdziałającychwIVwiekuobej-
mowałozpewnościąznacznągrupęosób,ale,jakjużwspomniano,
owieluprzedstawicielachtejgrupymamybardzoskąpeinformacje
biograficzne,jakiniewielezachowanychwytworówichaktywno-
ściliterackiej8.Natymtlewyróżniasiętrójkaanalizowanychprzez
nasautorów,tj.Libaniusz,TemistiusziHimeriusz,którzypozosta-
wiliposobieznaczącydorobek,chociażpodwzględemosobowym
6P
.Janiszewski,op.cit.,s.118-129;T.Sinko,Literaturagrecka,t.3,cz.2.Literatura
zaczasówCesarstwa(IV-VIIw.n.e.),Wrocław1954,s.39-78(bardzokrytycznie
otwórczościIV-wiecznychsofistów).
7ZbytjednostronnesąwtymwzględziezarzutyL.Małunowiczówny,Libanios,
Wybórmów,Wrocław1953,s.55.
8Doidentyfikacjiśrodowiskasofistówbardzoużyteczne:P
.Janiszewski,K.Steb-
nicka,E.Szabat,SofściiretorzygreccywCesarstwieRzymskim(I-VIIw.).Słownik
biografczny,Warszawa2011.
10
