Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Kulturaciekawości”wHolandii:kolekcjonerzyikoneserzysztuki
scenkamifiguralnymi.PiszeozawiściJacques’adeGheynawobec
dokonańTorrentiusa,któraskłoniłagodokonkurowaniaznim
wdziedziniemartwychnatur.Wyraźniefascynujegoteżawanturniczy
rysbiografiiTorrentiusaorazdomniemanaprzynależnośćdosekty
różokrzyżowców.
80
DokonanyprzezHuygensaprzeglądartystówniderlandzkichnie
byłbynajmniejnaukowo-historycznymwykazemczyhistoriograficzną
syntezą.Byłosobistymspojrzeniemnawspółczesnąsztukę,subiektyw-
nymwyboremautorskim.Huygensopisałartystów,którychosobiście
znał–azniektórymipozostawałnawetwprzyjaźni–lubtakich,
którychdziełaoglądałizapamiętał.Ale–niewszystkich;niektórych
pominąłznieznanychpowodów,jakautoraswegoreprezentacyjnego
portretuz1627roku,ThomasadeKeysera(il.11).ZrelacjiHuygensa
wyczytaćmożnajegoprywatnąhierarchięwartościiocen.Punktem
odniesieniabyłdlańniewątpliwieDmistrznadmistrze”–Rubens,także
dlatego,żeznałgoiceniłjakodyplomatę,dworzaninaiwielkiegopana.
JegoholenderskimodpowiednikiembyłdlaHuygensaGoltzius,wpew-
nymstopniutakżeBloemaert,LastmaniHonthorst.SławieRubensa
mielidorównaćwprzyszłości,wedleprzewidywańautora,dwajmłodzi
lejdejczycy:RembrandtiLievens.Polem,naktórymwyróżniaćsię
miałaojczyznaHuygensa,byłomalarstwokrajobrazowe.Wyraźnie
ceniłteżiluzyjnyrealizmmartwychnatur(przykładTorrentiusaide
Gheyna).
***
DwórorańskiwHadze,wporównaniudoinnychośrodków
władzymonarszejwEuropie,pozostawałażdoczasówFryderyka
HenrykaijegodoradcyHuygensabardzomiernymprotektoremsztuk.
ZleceniaartystycznezarządówWilhelmaIiMaurycego–stadhouderów
wlatach1581–1584i1584–1625–byłymizerne.Jeśliwpierwszym
okresiebyłotozupełniezrozumiałe–trwaławojnaicaływysiłek
społecznynaniąbyłskierowany–topo1609roku,porozejmie
zHiszpaniąinastaniupokojowejstabilizacji,niemalkompletnybrak
zainteresowaniaksięciaMaurycegosztukamiinaukamidajesięwyjaśnić
jedyniejegoosobowościąprzywódcywojskowego–człowiekaspod
znakuMarsa,anieMinerwy,ApollinaczyMuz.
81
Zatrudnieniejako
stałegoportrecistyMichielavanMiereveltazDelfttrudnouważaćza
przejawjakiegokolwiekkreowaniasztukinadworze;zleceniana
wykonaniewizerunkówksiążęcychutegorenomowanegomalarza
mieszczańskiegomiałyczystopragmatycznyidoraźnycharakter.Ten
profilzleceńutrzymałsięjeszczewpoczątkachpanowaniaFryderyka
Henrykaijegoambitnejmałżonki,AmaliivanSolms(il.12–13).
Dopierozczasem,gdzieśokoło1630roku,kryptomonarchiczne
aspiracjepolityczneparyksiążęcejznalazłyodzwierciedleniewsztuce.
82
Małżonkowie–stadhouderowietraktowalijednaksztukęniezpozycji
47
12.GerritvanHonthorst,
PortretFryderykaHenryka
Orańskiego,1631,Huisten
Bosch,Haga
13.Rembrandt,Amaliavan
Solms,1632,Musée
Jacquemart-André,Paryż
