Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Introduction
mesuisrenducomptequesiceversantdel!écriturelalondienneestbien
réel,ilestd!abordnumériquementminoritaireet,deuxièmement,pas-
sablementmythifié,puisque,sansnierl!empreinteindélébiled!uneen-
fancepasséeàlalisièreduterritoiredeKanesatakeencontactavecses
cousinsMohawk,avectoutcequecelacomporteensuitedenostalgieet
desouvenirs,Lalondeappartientculturellementaumonde«blanc»,non
seulementcanadien-français,maisbienceluidelalitératureetculture
mondiales,etenpremierlieu«occidentales».
L!analysedesesruvresm!adoncrévéléqu!aulieud!uneindianitéou
métissageprétendumentomniprésentsoudominantschezLalonde,c!est
ailleursilfautcherchersonoriginalitéquejeformuledansletitredecete
étudecommeimmanenceettranstextualité.Mathèseestquecesdeux
ingrédientsdelavisionlalondiennedumondeetdesalitérature,appa-
remmentdichotomiques,s!avèrentdanslecasdesonruvrecomplémen-
tairesetformantunalliageinéditquidécidedesaspécificité.
Lanotiond!immanence,etcelledetranscendanceàlaquellel!imma-
nences!opposeetparrapportàlaquelleellesedéfinit,sontdestermes
philosophiquesquipendantdessièclesontacquisplusieurssignifications
dontl!analysen!estpasl!objetdelaprésenteintroduction.Onobservece-
pendanttantenfrançaisquedansd!autreslangues(commel!anglaisetle
polonais)unecertainetendanced!utiliserdanslesdiscoursdessciences
humaines,maissurtoutdansdesénoncésquin!ontpasd!ambitionscien-
tifique,cecoupledetermes(immanence,immanentversustranscendance,
transcendant)dansl!acceptionprochedecellequejeprésenteci-dessous.
L!idéegénéralequisembleprésideràcetusagerelèvedel!étymologiede
cesmotslatins:«immanens,restant(manens,part.prés.demanere,rester)
dans(in)àl!intérieurde»vs«lat.transcendere:scandere(monter,s!élever),
trans(au-delà)»2.Jeconsidèredoncicil!immanenced!abordcommeune
conviction,fréquentedanslemondedelacivilisationoccidentale,etpar-
ticulièrementdansunQuébecpost-duplessiste,quin!admetl!existence
d!aucunau-delà.Cetenon-croyance,quis!opposeàlatranscendanceau
sensreligieuxduterme,estlapremièreconditiondecequej!appelleici
immanence,maisn!épuisepassadéfinition.L!atitudeenverslemonde
quemanifestedanssesouvragesLalondesecaractériseaussiparl!aten-
tionqu!onconsacreaumomentprésent,parlarecherched!uncontact
immédiatetdirectaveclanature,qu!enempruntantcetermeàCamus
onpourraitappelerlesnoces3.
2FouLquié,Paul,1986:346-348et733-736.LePetitRobertdonnerespective-
ment:«lat.scolast.immanens,deimmanere(résiderdans!»et«transcendens,de
transcendere,detrans,etascendere(monter!».
3Ils!agitévidemmentdutitred!unrecueildetextesdujeuneCamus.Dansses
10