Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sematycznakategoriaimperceptywności
Miejsceimperceptywnościwramachkategorii
Każdyjęzykzbudowanyjestwoparciuosiećkategorii.Świadomość
tegosprawiała,żebadanianadnimiprowadzonebyłyoddawnawobrębie
różnychdziedzinnaukowych,przedewszystkimtakichjakfilozofia,psy-
chologiaijęzykoznawstwo.Wkażdejztychdyscyplinpojęciekategorii
jestróżniedefiniowane.
Wfilozofiizzainteresowaniemkwestiąkategorialnościspotykamysię
jużzaczasówArystotelesa.Towłaśnietenfilozofbyłtwórcąpojęciaka-
tegorii,którebadałjakonajszerszeklasybytów.WswoimdzieleKatego-
riewtensposóbopisujeinteresującegozjawisko:Każdaniepołączona
wypowiedźoznaczaalbosubstancję,alboilość,albojakość,albostosunek,
albomiejsce,alboczas,albopołożenie,albostan,albodziałanie,albodo-
znawanie(Arystoteles,1990:34).Jednocześniedlaniegonajważniejszą
kategoriąjestsubstancja,któraaniniemożebyćorzekanaopodmiocie,
aniniemożeznajdowaćsięwpodmiocie(Arystoteles,1990:34).Pozo-
stałekategoriesąorzecznikami,ponieważorzekająosubstancji,opisują
ją(por.Wojtysiak,2002:99).
Wjęzykoznawstwiestrukturalistycznymkategoriajęzykowadefinio-
wanajestjako:[ł]zbiórelementówpełniącychtęsamąfunkcjęwsystemie
językowym.[ł]Rozróżniasięk.fonologiczne,k.gramatyczne,k.leksy-
kalne,k.syntaktyczne,k.semantyczne.[ł]Opróczuniwersalnychk.języ-
kowych,tzn.występującychwewszystkichjęzykach[ł]istniejąkategorie
jęz.właściwetylkoniektórymjęzykom,np.bezokolicznik,aspekt,optativus
(EJO,2003:290).Definicjakategoriigramatycznejnatomiastbrzmina-
stępująco:tozespółwzajemniewykluczającychsięfunkcjigramatycznych
przysługującychwszystkimczłonomdanejczęścimowyiwyrażanychza
pomocąokreślonychwykładnikówmorfologicznych,np.k.przypadka,k.ro-
dzajugramatycznego,k.liczby,k.osoby,k.czasu,k.trybu(EJO,2003:290).
Postrzeganienaturykategoriiwstrukturalizmiestanowikonsekwencję
15
