Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1020Kredencjalizmiteoriereprodukcji
Koncepcjakredencjalizmu,którejzwolennicy,jakwspominano,krytykująspo-
sóbpostrzeganiaedukacjiprzezmerytokratów,równieżrzucapewneświatłona
zjawiskoinflacjidyplomuorazprzeedukowania.Teoriatazakłada,żesystem
szkolnyodtwarzaspołeczneorazekonomicznenierównościpoprzeznierów-
nydostępdodyplomówjednostekpochodzącychzróżnychgrupspołecznych.
Takwięczdaniemkredencjalistówcorazwiększewykorzystaniedyplomówjako
czynnikaselekcjinarynkupracystajesięekonomicznienieuzasadnioneoraz
społecznieniesprawiedliwe58.Wyjaśniająoni,iżosiągnięciesukcesużyciowego
przezludzimłodychwywodzącychsięznieuprzywilejowanychgrupspołecz-
nychjestwwarunkachinflacjidyplomutrudniejszeaniżelidlatychzgrupnsuk-
cesu”–toznaczywywodzącychsięzklasspołecznychznajdującychsięwysoko
nadrabiniespołecznej.Kredencjaliścitwierdzą,żeprzyczynątegojestfakt,iż
dyplomynfragmentaryzująrynekpracy”
,dzielącgonanierównoważne(nlepsze”
ingorsze”)pozycjezawodoweorazliniekariery.Dlategoteżsystemedukacyjny
orazzawodowy,wktórymdecydującąrolępełniąformalnekredencjały,działa
wpraktycenazasadzieukładunbarier”niepozwalającychnastworzeniewolnego
rynkupracy59.Uzyskaniekonkretnegostanowiskapracyzależywięcodnjako-
ści”posiadanegodyplomu,któregomożliwośćzdobyciajestróżnadlajednostek
znajdującychsięwróżnychmiejscachhierarchicznejstrukturyspołecznej60.Na-
leżyzatempodkreślić,iżzwolennicykoncepcjikredencjalizmuniepostrzegają,
takjakprzedstawicielemerytokracji,edukacjiiprocesuwytwarzaniaprzeznią
dyplomówjakomechanizmuprzyczyniającegosiędozwiększeniaruchliwości
jednostekpomiędzyposzczególnymigrupami/klasamispołecznymi,awręczod-
wrotnie–uważają,iżjestonaczynnikiemreprodukującymnierównościwspo-
łeczeństwie61.
Ważnąkoncepcjąwkontekścieanalizdostępudoedukacjiwyższejjestteoria
reprodukcjikulturowejPierre’aBourdieu,doktórejpowrócęjeszczewefragmen-
ciepoświęconymparentokracji.JakpodkreślaMirosławSzymański,wedługtej
teoriinreprodukcja,którajestgłównąfunkcjąoświaty,jestprzedewszystkimpro-
cesemkulturowym”62.Jednostkiwprocesiesocjalizacjidokonującejsięwrodzinie
uzyskująróżnykapitałkulturowywzależnościodtego,zjakiejgrupyspołecznej
pochodzą63.Kapitałtendeterminujeedukacyjnysukcesjednostek,decydującmię-
58
T.Gmerek,Edukacyjnekredencjałyiś,op.cit.,s.207.
59
60
61
Ibidem,s.208.
Ibidem.
Ibidem.
62
M.J.Szymański,Socjologiaedukacji.Zarysś,op.cit.,s.176.
63
Ibidem.
27
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
