Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Inneobrazy-9
optycznemu,niżnatopozwalająbadanianadpercepcją.Cowięcej,teza
oelastycznościnaszegosystemuwzrokowegozakładatakże,żeobrazy
zawszeiwszędziemajątesameceleiżewszędziemogąbyćmierzone
kryteriummimetycznym.Orazżeistniejeparalelamiędzyrozwojem
sztukiarozwojemnauki,wreszcie–żewsztucemamiejscejakiśpostęp.
Tymczasemokoraczejewoluuje,niżmahistorię.Zmieniasiędzięki
mutacjom,niepoprzezzwrotyhistoryczne.Historia,którąmożemy
nazwaćDhistoriąoka”19,todziejetworzeniaikojarzenia20.Historyczna
jestróżnicamiędzytym,cowidzimy,atym,cowidzimyprzypisując
temuznaczenia.Jesteśmyistotamihistorycznymi,wprzeciwieństwie
dozwierząt,mimożezpewnościądzielimyznimipodstawowecechy
systemupercepcyjnego.Możemywyobrazićsobie–zapewniaDanto
–achajskichwojownikówzmartwychwstałychnaśrodkowymManhat-
tanieiwidzącychświat,jakkolwiekdalekiodukształtowanegoprzez
ichkulturęiwierzenia21.
Dogłównychoponentówprzekonaniaoponadczasowymcharakterze
widzenianależyfilozofMarxW
.Wartofsky,którywlicznychpublika-
cjachopowiadasięzaradykalniekulturowymrozumieniemwszelkiego
doświadczeniawizualnego.DLudzkiewidzeniesamowsobiejestarte-
faktem,wywołanymprzezinneartefakty,zwłaszczaobrazy”–twier-
dzi22.Niechętnywszelkimfizjologicznympróbomwyjaśnianialudzkie-
godoświadczeniawzrokowego,Wartofskyuważa,żecałapercepcjajest
wynikiemhistorycznychprzemianreprezentacji.Widzeniejestproduk-
temzbiorowejludzkiejwoli.
Dyskutowanawciążtezaohistorycznościwidzeniamadawnątradycję
whistoriisztuki.Tojedenzklasykówdyscypliny,HeinrichWölfflin,
przedniemalstulatytwierdził,żekażdyartystarozporządzapewną
sumąoptycznychmożliwości,żewidziotaczającyświattylkowpewien
właściwysposóbiżetowidzeniemaswojąosobnąhistorię.Odkrycie
owychwarstwoptycznych,wytworzonychwrozwojudziejowym,
uczonyuważałzaelementarnezadaniehistoriisztuki23.Wölfflin,kreśląc
swojeDpodstawowepojęciahistoriisztuki”,ujętewsłynnepięćpar
