Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
wGwatemali,prezydentArbenzuważanybyłprzezpolitykówamerykańskichzako-
munistędziałającegonarzeczZSRR.Uznajączapriorytetniedopuszczeniedorozwoju
wpływówkomunistycznychwzachodniejpółkuli,USApostanowiłyusunąćArbenza
zestanowiskaprezydentaGwatemali.Wtymceluposłużyłysięinspiracjąprzewrotu
politycznego,wykorzystującopozycjęgwatemalskąorazwdużymstopniuCIA.Dru-
gimprzykłademinspirowaniaprzewrotupolitycznegoprzezStanyZjednoczonebyło
obalenieJoãoGoulartawBrazylii.ZajegoprezydenturystosunkiUSAiBrazyliiuległy
drastycznemupogorszeniu.Donajwiększychnapięćdochodziłonapłaszczyźniepoli-
tykizagranicznej,jakąchciałprowadzićGoulart,aktórejistotnympunktembyłsprze-
ciwwobecizolacjirewolucyjnejKubynaforummiędzynarodowym.Zczasempunktem
spornymokazałasiętakżepolitykaspołeczno-gospodarcza.JednocześnieStanyZjed-
noczonezaczęłyodchodzićodzałożeńSojuszudlaPostępu,powracającdowspierania
dyktaturwojskowych.WtejsytuacjiprezydentGoulartstałsiępoważnymproblemem
dlaamerykańskiejdyplomacji.ChoćWaszyngtonniezaangażowałsiębezpośrednio
wwojskowyzamachstanu,tojednakrolaStanówZjednoczonychwtychwydarzeniach
byłaistotna.Obateprzykładyzostaływybranezewzględunafakt,żeStanyZjednoczo-
newielokrotniewzorowałysięnanichwprzyszłości,realizującswojąpolitykęwobec
krajówlatynoamerykańskich.
Pomocfinansowadlapartiiiruchówpolitycznychjestdrugązomówionychform
instrumentówocharakterzepolitycznym.Najczęściejbyłatopomocdlaśrodowisk
centroprawicowychikonserwatywnych.Miałaonawspomócteugrupowaniawwalce
zruchamilewicowymiiniedopuścić,byteostatnieprzejęływładzę.Niewątpliwiebył
toinstrument,którymiałsięprzyczynićdorealizacjikoncepcjipowstrzymywaniako-
munizmu.Doskonałymtegoprzykładembyłapomocdlachilijskiejcentroprawicy,by
uniemożliwićprzejęciewładzyprzezSalwadoraAllende.Przezcałądekadęlatsześć-
dziesiątychipocząteklatsiedemdziesiątychbyłtojedenzgłównychinstrumentówpo-
litykiUSAwobecChile.
RozdziałtrzecistanowiomówienieinstrumentówmilitarnychpolitykiUSAwobec
państwlatynoamerykańskich.Wyróżnionetutajzostałydwieformy:bezpośredniainter-
wencjazbrojnaorazpomocwojskowa.OdlattrzydziestychXXwiekuStanyZjednoczo-
neskuteczniepowstrzymywałysięodstosowaniabezpośrednichinterwencjizbrojnych
jakoinstrumentuswojejpolitykilatynoamerykańskiej.OgłoszenieprzezFidelaCastro
powstanianaKubiepierwszegonazachodniejpółkulirząduocharakterzekomunistycz-
nymokazałosięjednaktakdużymwyzwaniemdlapolitykizagranicznejUSAwregionie,
żepowróconodotejwłaśnieformyinstrumentów.Porazpierwszyodlattrzydziestych
XXwiekusięgniętopointerwencjęzbrojnąwroku1961,próbującobalićrewolucyjny
rządFidelaCastro.Obawiającsięjeszczereakcjimiędzynarodowejnastosowanietego
rodzajumetod,Waszyngtonpróbowałukryćinterwencję,czegorezultatembyłaakcja
wZatoceŚwiń.Fakt,iżcałaoperacjabyłakierowanabezpośrednioprzezStanyZjed-
noczone,atakżefakt,iżwdziałaniachzbrojnychuczestniczyli–coprawdanieliczni,
alejednak–Amerykanie,sprawia,żeakcjęwZatoceŚwińnależyuznaćzainterwencję
ocharakterzebezpośrednim.Powstrzymywaniekomunizmujeszczedwukrotniebyło
powodem,dlaktóregoStanyZjednoczonesięgnęłypointerwencjęwojskową.Wroku
1965amerykańscymarineslądowaliwDominikanie,aw1983roku–naGrenadzie.Ko-
nieczimnejwojnynieoznaczał,żeUSAzrezygnowałyztejformyinstrumentówwoj-
