Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Rozdziałdrugi.Historia
dóbr,itowoderwaniuodichcen(towarybardzoużyteczneiniezbędne,ale
powszechne,byłytanie,anzbyteczne”wsensieniezbędności-zazwyczajdro-
gie).Dopierowieleseteklatpóźniejudałosięwyjaśnićtenproblem.Pieniądz,
awłaściwiepłacidła(metaleszlachetne,towaryszczególniedeficytowe,muszle,
kamienienietylkoszlachetneiinne)niebyłyprzedmiotemszczególnejana-
lizy,przynajmniejwewspółczesnymtegosłowaznaczeniu,apomnażanieich
byłozajęciempowszechnienieakceptowanym.Zastanawia,jaktamtepoglądy
przetrwaływpostawachspołeczeństwkrajówsłaborozwiniętychwłaściwiedo
dziś,przypominięciukrajówbogatych,pozostającychraczejwmniejszości.
Platon
tomizm
prawapieniężne
Oresmiusza,
Kopernika,
Greshama
WinnymkierunkupodążałypoglądyPlatona(ok.428-ok.348p.n.e.)-pod-
dawałwnichocenieorganizacjępaństwajakowspólnotymilitarnejispołecznej,
ajednocześniegospodarczej,zarządzanejprzeznstrażników”pozbawionych
dóbrmaterialnych.Tabliskakoncepcjikomunizmuutopia(szczególniewprak-
tyce)zupełniesięniepowiodła,czegodowodemsątakżecałkowicieodmienne
poglądyjegonajsłynniejszegoucznia,Arystotelesa,preferującegowłasność
prywatnąiinteresosobisty.
OilerozważaniaGreków,apóźniejtakżeRzymian(ciostatni,wprzeciwieństwie
doGreków,wnieśliskromnywkładwrozwójmyśligospodarczej,natomiastnie
doprzecenieniapozostajeichrolawtworzeniuregulacjiprawnych,szczególnie
gdychodziowłasnośćprywatną)byłyprzedewszystkimzwiązanezgospodar-
stwemdomowym,otylekolejnestuleciaprzyniosłyzainteresowanieprawami
rządzącymigospodarstwempaństwowym,czyligospodarowaniempaństwa.
Zanimstałosiętodominującymtematemiproblememażdoczasówwspółczes-
nych,wartowspomniećośw.TomaszuzAkwinu(1225-1274),przejawiającym
wyraźnieszerszeniżtylkoteologicznezainteresowaniaekonomią,aszczególnie
pieniądzem,zaprezentowanewSummieteologicznej.Szczególnieinteresowało
gopowiązaniensłusznychcen”zwyznawanymiregułamireligijnymiipraktyką
życiową.Corazbliżejbyłowięcdouznaniacenynsłusznej”zacenęrynkową,co
nastąpiłowrzeczywistościwekonomiiklasycznej.Niemniejwszelkiegorodzaju
ingerencjewmechanizmrynkowykształtowaniacen,ichregulacje,zamrażanie
lubustalaniestanowiąodwiecznydylematnierównowagiirozbieżnościmiędzy
popytemipodażą.nEkonomiascholastyczna”wniosławięcdohistoriimyślitrzy
istotnekategorie:użytecznośćjakofunkcjęźródławartości,cenęsprawiedliwą
ipoglądobezużytecznościkapitału(pieniądza).
Kolejnestulecieprzyniosłojednakinatymobszarzeistotnezmianypoglądów,
chociażbywpostaciprzemyśleńbiskupaMikołajazOresme(ok.1320-1382,
potocznienazywanyteżOresmiuszem)propagującegoaktywnośćkupcówihan-
deljakoczynnikisprzyjająceobiegowipieniądza,zaktórywsensieformalnym
