Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
CzęśćI.Społeczeństwoobywatelskiewdyskursiekonstytucyjnymdoroku1991
Samopojęciespołeczeństwoobywatelskiematakżecharakterdyskursywny
–jestonowytwarzanewprocesiedyskursu.Dyskurs,jakwskazywałMichel
Foucault,nietylkoopisujerzeczywistość,aletakżenaniąwpływa,anawet
możejąprzekształcać7.Wtymsensiesposóbdefiniowaniaspołeczeństwa
obywatelskiegojestwynikiemdyskursunatematrolipaństwa,granicinge-
rencjiwładzypaństwowej,pozycjijednostekwewspólnocieorazrelacji
występującychmiędzyjednostkami,atakżemiędzyjednostkąapaństwem.
Zewzględunaswójdyskursywnycharakterspołeczeństwoobywatelskiejest
odbiciemsystemuwartościobowiązującychwdanejwspólnocie,aróżne
sposobydefiniowaniaspołeczeństwaobywatelskiegowynikająm.in.zróżnic
kulturowychispołecznych.Kontekstowo-dyskursywnycharakterspołeczeń-
stwaobywatelskiegodobrzeoddajeopiniaPiotraBrody-Wysockiego.Jak
słuszniezauważa,decyzjaoobjęciuterminemspołeczeństwoobywatelskie
sferypolitycznej,wtymzwłaszczapaństwaijegoinstytucji,zdrugiejzaś
przeciwstawieniaspołeczeństwaobywatelskiegopaństwu,wiążesięzestosun-
kiemdanejwspólnotydoorganizacjipaństwowej8.Zauważyćzatemmożna,
żerenesansspołeczeństwaobywatelskiegowXXwieku,jakoprzeciwnika
państwaniedemokratycznego–totalitarnegoiautorytarnego–wiązałsię
nietylkozutrwaleniemdychotomiimiędzyspołeczeństwemobywatelskim
apaństwem,alenolensvolenswpłynąłnafaktycznąantypolitycznośćspo-
łeczeństwaobywatelskiego9.
Sporydotyczącespołeczeństwaobywatelskiego–zakresupojęcia,relacji
społeczeństwaobywatelskiegozpaństwem,funkcjonowaniaspołeczeństwa
obywatelskiegowramachreżimówniedemokratycznychidemokratycznych,
atakżejegoroliwprocesietransformacjiustrojowej,próbowałrozwiązać
VictorPerez-Diaz.Towłaśnietenhiszpańskisocjologzaproponowałrozróż-
nieniespołeczeństwaobywatelskiegosensulargoorazsensustricto.Szeroka
definicjaspołeczeństwaobywatelskiegozakładała,żejesttoHzbiórspołecz-
no-politycznychinstytucji,doktórychnależytakżeograniczonawswych
prerogatywachwładzalubpaństworespektującerządyprawa;systeminsty-
tucjispołecznychtakichjakrynki(ł)istowarzyszeniatworzonezasprawą
dobrowolnychporozumieńautonomicznychpodmiotów,orazsferapubliczna,
wktórejpodmiotytedyskutujązesobąizpaństwemosprawachpublicz-
7
M.Foucault,Porządekdyskursu.WykładinauguracyjnywygłoszonywCollegedeFrance
2grudnia1970,Gdańsk2002,s.8.
8
P
.Broda-Wysocki,Teoretycznepodstawyfunkcjonowaniaspołeczeństwaobywatelskiego,[wo]
M.Witkowska,A.Wierzbicki(red.),Społeczeństwoobywatelskie,Warszawa2005,s.13.
9
WięcejŁ.Stach,Społeczeństwoobywatelskieapaństwo.Koniunkcjaczyalternatywa?,[wo]
B.Krauz-Mozer,P
.Borowiec(red.),Samotnośćidei?Społeczeństwoobywatelskiewewspół-
czesnymświecie,Kraków2007,s.80.
