Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
GŁÓWNETENDENCJEIPUNKTYZWROTNE
WKULTURZEROSYJSKIEJ
WDZIEWIĘTNASTYMWIEKU
Cechąkulturyjestzwrócenieuwaginawyższeformybytuczłowieka,opanowanie
przezczłowiekajegowłasnejnatury.Kulturaoznaczaprzeżycia,czynnościprowadzą-
cedowytworzeniajakościduchowych
108,odnosisiędo„aktuistnieniaczłowieka,
którypoprzezjejtworzenieniejakourzeczywistniasamegosiebie”
109.Jakzauważył
BorysUspienski
110,kulturaistniejewścisłejwspółzależnościzczłowiekiemiztego
względujestnaznaczonadużymsubiektywizmem:„Kulturawiążesięnietylebezpo-
średniozrzeczywistościąobiektywną,cozinterpretacjątejrzeczywistości–właśnie
myśloweujęcierzeczywistości,autorefleksjaformułujekulturę”
111.Rosyjskainteli-
gencjawdziewiętnastymwiekutworzyłakulturępoprzezróżnorakieinterpretacjeza-
stanejrzeczywistości.Interpretacjeteniebyłyłatweczyjednoznacznezewzględuna
samcharakterrosyjskiejkultury.Byłatokulturadysonansu,obrazującaprzenikaniesię
spolaryzowanychsferrzeczywistości:świataempirycznegoisferybytuabsolutnego
112.
Abyuzyskaćpełnyobrazkierunkówprzemianwkulturzewwiekudziewiętnastym,
należyuchwycićcechytypowe,decydująceojejswoistościiodrębnościodkultury
Zachodu.
WśladzaIgoremKondakowemzauważamy,żepodstawowąstrukturąrosyjskiej
kulturysąwzajemniewarunkującesięsfery:kulturowaisocjologiczna
113.Przyczym
sferakulturowajestrozumianajako„всяценностно-смысловаясфераобщества”
114,
natomiastsferasocjologicznato„областьсоциально-практическихотношений
идействий,направленныхнадостижениематериальноощутимыхрезультатов,
108W.Tatarkiewicz,Cywilizacjaikultura[w:]W.Tatarkiewicz,Parerga,PWN,Warszawa1978,
s.74–92.
109L.Liburska,Kulturarosyjska1800–1860[w:]Rosjoznawstwo.WprowadzeniedostudiównadRo-
sją,podred.L.Suchanka,WydawnictwoUniwersytetuJagiellońskiego,Kraków2004,s.173.
110B.Uspienski,Religiaisemiotyka,wyb.,przekł.iprzedm.B.Żyłko,słowo/obrazterytoria,Gdańsk
2001.
111B.Uspienski,Religia...,s.98.
112Por.L.Liburska,Kulturarosyjska...,s.173.
113И.Кондаков,Культура...,s.19.
114И.Кондаков,Культура...,s.14.
