Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojęcieinteresuwmyślispołecznej
11
Tematemdyskusjitoczącejsięzarównowobszarzeistniejącychodlat,jak
inowopowstającychnurtówbadawczychmogąbyćpojęcia,aletakżeterminy.
Polemiki,doktórychdochodziwzwiązkuzodmiennymrozumienieminteresu,
mogątakżedotyczyćżnegorozumieniaterminuninteres”iżnegopojęciowego
odbioruinteresu.Oznaczatomożliwośćzaistnieniasytuacjibadawczej,wktórej
obiestronyużywająwdyskusjisłowaninteres”,sadząc,żemówiąotymsamym,
podczasgdywistociedlakażdejznichzowymterminemłącząsięzupełnieinne
pojęcia.Dopierozdefiniowanieterminuumożliwiaodsłonięcietychżnic.Zacho-
dząrównieżsytuacjeodwrotne,naprzykładgdypojęcieinteresułączysięwra-
machjednejkoncepcjinaprzykładzterminemndobro”,awramachinnejkoncep-
cjizterminemnwola”.Bezsprecyzowaniatychterminówprowadzonyjestspór
osłowa,podczasgdypojęciasątożsame.Współczesnamyślspołecznaborykasię
nieustanniezarównozproblematykąpojęć,jakiterminów,oczymnapolskim
grunciepisałmiędzyinnymiStanisławOssowski.
Wwynikudługiegoprocesurozwojufilozofiizagadnieniadotycząceaksjolo-
gicznychiideologicznychaspektówfunkcjonowaniaspołeczeństwaorazzwiąza-
nychztymwartościującychschematówepistemologicznychukształtowałysię
wzwartesystemy.Współcześnieteoretycyimetodolodzynawiązująwswychpra-
cachnaprzykładdokantyzmu,heglizmu,atakżedoichźniejszychkontynuacji,
takichjakprzykładowoweberyzm
5.Zatempojęcieinteresumożnatraktowaćjako
zmiennąwsystemienauki,wsystemachideologicznychczyreligijnych,lubteż
wramachpraktykispołecznej.Dlatakrozumianejtreściirolipojęciainteresupro-
ponujesięnaużytekpracyterminnideologizmteoretyczny”
6.Należysądzić,że
łączenieinteresuexplicitejakopojęciaztakimisystemami,jaknaprzykładhe-
glizm,idealizmsubiektywny,psychologizm,materializm,czyteżzestanowiskiem
monodeterministycznym,niewystępujewspółcześniewformiekonsekwentnych,
zwartychiczytelnychteorii,leczraczejwpostacikryptoteorii(kryptopojęć),opar-
tychnamilczącymprzyjęciunajbardziejogólnychzałożeń
7.
Rozpatrującmożliweteoretycznepodejściadokwestiirozpoznawaniawsposób
szczególniekwalifikowanyinteresówfunkcjonującychjakorelacjespołeczne
ijakopojęciasystemówwiedzyotychrelacjach,należyzwrócićuwagęnażnice
międzykonstrukcjąpojęćikonstrukcjąwiedzy.Wtejpracyeksponowanesątrzy
rodzajewiedzy,awśladzatymodmiennepojęciainteresu.Istotnejestzwrócenie
5PrzykładowoS.Kozyr-Kowalski(1987,s.238)pisze:nzasadniczażnicamiędzy
HeglemaWeberempolegadlaTopolskiegonatym,żepierwszyuczonyniemieckiwierzy,
tendrugizaśniewierzywistnieniepozaludzkiegoduchadziejów,pozaludzkiegopodmiotu
historiiispołeczeństwa,pozaludzkiejideiiegzystującegoprzedludźmipojęcia”oraz:
nwłaściwościąmyśliTopolskiegojestcałkowityabsolutyzm.Przejawiasięonjakocałko-
witybrakpytań:dlakogoważne?zewzględunacoważne?Dlaczegoistotnedlanauki
ipraktykispołecznej,dlaświatawierzeńreligijnychihistoriozoficznejmetafizyki?”.
6Szerzej:S.Kozyr-Kowalski,1987,rozdz.2.
7Por.T.Szczurkiewicz,1969,s.130-135.