Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Pojęcieinteresuwmyślispołecznej
wiecznąmłodość
14.Myślspołecznamadwoistąnaturę,zawierabowiemwątki
intelektualno-poznawcze,atakżeekspresyjno-uczuciowe.Pominięcietejpodwój-
nejperspektywywanalizierozwojupojęcianinteres”możeprowadzićdopostawy
wartościująco-oceniającejinteresogólnospołecznywedługschematubezwzględnej
prawdyifałszu.Zeschematutakiegowynikajątezyalboopełnejnietrafności,
niepoprawnościinieprawdziwości,alboopełnejtrafności,poprawnościipraw-
dziwości.Hermeneutycznaanalizapojęciainteresuwrazzteorią,wktórejramach
onofunkcjonowałoifunkcjonuje,stwarzaprzynajmniejdwiemożliwościbadaw-
cze.Możeprowadzićdokomparacjialbozewspółczesnymistandardamiprawdzi-
wości,albozobowiązującymiteoriamiipojęciami.Teorieipojęciasąoceniane
iporównywanewramachtworzonychczęstopostfactumklasyfikacjiitypologii
(naprzykładindywidualizm-antyindywidualizm,empiryzm-racjonalizm,akty-
wizm-reaktywizm).Kategorieinteresuogólnospołecznegoigrupowegopełnią
żnefunkcjewramachżnychnurtówwiedzyospołeczeństwie.Terminninte-
res”przypisanydokategoriimożebyćistotnywobrębiejednejteorii,natomiastna
gruncieinnychteoriimożetracićswójrelewantnycharakter.Jestonstosowany
wsposóbdowolny(luźny)podwzględemsemantycznymipragmatycznymwpo-
tocznejrefleksjiospołeczeństwie.Pełnizarównofunkcjęopisowo-wyjaśniającą,
jakifunkcjeaksjologiczne(oceniającąiwartościującą).Tadruga,wiązanaczęsto
zzadaniamiideologicznymi,jestważniejszawmyślizdroworozsądkowejniż
scjentycznej.Historyczno-hermeneutycznywglądwewolucjępojęćninteres”
ininteresogólnospołeczny”,atakżepróbyodtworzeniasposobówichinterpretacji
irecepcjinagrunciemyślikwalifikowanejjakonaukowaprowadządonastępują-
cychstwierdzeń:(1)pojęcieninteres”przenosiznacznączęśćtreścipotocznej
wsferęnauki,(2)zależnieoduznawanegostandardunaukipojęcieninteres”pró-
bujesiętraktowaćbądźjakoideologiczne,bądźjakonaukowe.
Pojęcianinteres”ininteresogólnospołeczny”nabierająsensudopierowsytu-
acji,gdyjednostkapotrafiodczytaćsiebiewsposóbindywidualny,mającjedno-
cześnieświadomośćipotrzebęprzynależnościdogrupy(społeczeństwa).Zahisto-
rycznągranicęanalizyprzyjętowpracyokresstarożytnejGrecji,bowiem,jakdość
powszechniesięsądzi,nGrecypierwsistworzylitypcywilizacji,którauczyniłaczło-
wiekazdolnymdostaniasięświadomymsamegosiebiejakojednostki.WGrecji
historiaświatastarożytnegoprzeszłaodstadiumprzedindywidualistycznegowsta-
diumindywidualistyczne”
15.Przyjęciezałożenia,żewantycznejGrecjinastąpiła
skokowazmianarelacjijednostkiispołeczeństwazotoczeniem,jestjednocześnie
przesłankądokonstruowaniakonkretnychsensówizakresówpojęcianinteres”we
wszystkichjegowymiarach(indywidualnym,partykularnymiogólnospołecz-
nym)
16.Wtejtradycji,wktórejwmyślispołecznejpotrafionorozróżnićzjawiska
14Weber,1973,s.206.
15Barbu,1960,s.72.
16Powstałyrównolegleproblem,dlaczegowłaśniewGrecjiidlaczegowtym,anie
winnymczasiewytworzyłsiętypstrukturyspołecznejkojarzącydojrzałąindywidualność