Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojęcieinteresuwmyślispołecznej
17
cianinteresu”jestuArystotelesanaturalneosiąganiecelów,aprzyzałożeniuzbio-
rowegoosiąganiazbiorowychiindywidualnychcelówsensempojęcianinteres
ogólnospołeczny”jesturzeczywistnianienaturypaństwa(społeczeństwa).Schemat
kojarzeniainteresuzcelem,potrzebą,wartościąinaturązjednejstronyorazzpań-
stwem,narodemispołeczeństwem(jakocałościaminajszerszymiitotalnymi)-
zdrugiejfunkcjonujeintensywniewrefleksjiospołeczeństwienakolejnycheta-
pachhistoriiwiedzyspołecznej.Wopisowejiwyjaśniającejfunkcjikoncepcji
arystotelesowskiejinteresjestpojmowanyjakonaturalnycelprocesu,adążeniedo
celujestdziałaniemzgodnymzinteresem.Kompleksowoujmującwizjęzapewnie-
niainteresuwszystkich,sprowadzićjąmożnadonastępującychpostulowanych
stanówspołeczeństwajakocałości:popierwsze,dosytuacjisamowystarczalności;
podrugie,dostanuwspólnotymoralnej;potrzecie,dosytuacjiżnorodności
ikomplementarnościczęściwzględemcałości
24.Sensnadawanypojęciuninteres”
jestzwiązanyzposzukiwaniemiosiąganiemoptymalnychstosunkówspołecznych
międzypodmiotami.Zasięgwyobraźnibadawczejuczonychifilozofówjestwtym
względzieniesłychaniepłynny.Wsystemachplatońskimiarystetotelesowskim
granicanajszerzejpodwzględempodmiotowymtraktowanychwspólnotludzipo-
krywasięwznacznejmierzezdanąimempirycznierzeczywistością.Mimoże
pewnewątkiintelektualnemającharakterfuturystycznyieksplorujący,jednak
nogólnospołecznośćjestterminembliskimterminomnpaństwowość”,polisitp.
Podjętawtymmiejscukwestiajestzarazemkwestiąpodmiotowościiprzedmioto-
wościwramachstosunkuspołecznegowyrażanegosłowemninteres”.Podmiotowo
(jakoobywatele)bylitraktowaniwowychczasachci,którzypochodzilizrodzin
obywatelskich
25.
Zasadniczerozszerzeniepodmiotowościiprzełamanieschematówdzielących
jednostkinaobywateliinieobywateli,wolnychiniewolnychmożnaosiągnąćprzez
zmianęperspektywyfilozoficznejiprzyrodniczejwzględemczłowieka.Pojawienie
siępojęciaspołecznościpowszechnejwystąpiłowrazzezmianąkoncepcjiinteresu
irozumieniainteresuogólnospołecznego.nWrazzezmianąfilozofiiczłowieka
pojawiłosiępojęciespołecznościpowszechnej,wktórejpartycypowalibywszyscy
ludzie,niezależnieodswejaktualnejpozycjiwstrukturzespołecznej,wstrukturze
władzy,wprzywilejachibogactwie.Wobliczunatury[ł]sątoludzierówni,
chociażżniącysięodsiebieobyczajamiikondycjami”
26.Zatemzakresinteresu
powiększasięopotrzeby,celeiwartościnowoupodmiotowionychgrupludzi.
Tymsamymposzerzasięzakresipogłębiasiętreśćideiinteresuogólnospołeczne-
go.Pozostajeotwartakwestiawyborudrógimetodbogatejiżnorodnejkonfigu-
racjiinteresówzinteresemogólnym.Nowatorskaokazujesiękoncepcjastoików.
Dlategowłaściwość,jakąkażdytwórosiągaukresuprocesuswegopowstawania,nazywa-
myjegonaturą(s.1253a).
24Patrz:Arystoteles,Polityka,ks.VII,rozdz.4,s.1281ai1261a.
25Patrz:Arystoteles,Polityka,s.1275b.
26Szacki,1983,s.47.