Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Znaczenie,pochodzenieisynonimyterminu!ufayli
1.1.Materiałyźródłowe
Podstawęźródłowątejczęścipracystanowisiedemklasycznychsłownikówarab-
skich.Oichwyborzezadecydowałoznaczenietychpracdlarozwojuleksykografii
arabskiej-każdyznich,mimokompilacyjnychtradycjitakżewtejdziedzinie,wnosi
bowiemjakąśnowąwartość.
Kitdbal-cayntapodstawaarabskiejleksykografii,najstarszyarabskisłownik,do
któregobezpośredniolubpośrednioodwoływalisięniemalwszyscytwórcydzieł
następnychpokoleń.Jegoautorem,aprzynajmniejtwórcąkoncepcjiukładuizakre-
suleksykalnego10,jestal-HaltlibnAhmadal-Fardhtdt(zm.791);słownikbyćmoże
zostałspisanyprzezjegoucznia,al-Laytaibnal-Muzaffara.
Maqdyisal-luga,słownikinspirowanyKitdbal-cayn.Jegoukładjestinnowacją
autora-Ahmadaibnal-Fdrisa(zm.1005),któryjednakbyłkrytykowanyzanaiw-
nośćwoceniemateriału,niemniej,pracastanowiistotnyetapwczesnegorozwoju
leksykografiiarabskiej.
Tdğal-lugawa-Ṣibdbal-carabiyya,powszechniezwany
Ṣ
ibdb.Al-Ğawhart(zm.
między1003a1009),jegoautor,spopularyzowałwnimukładmateriałuwedług
ostatniegoradykałuniezależnieodichliczby.Byłteżostatnimzleksykografów,któ-
rynadużąskalęprowadziłbadaniaterenowewśródplemionbeduińskich.Mimoto
podwzględemleksykisłownikniewnosizbytwielenowegowporównaniuzpoprze-
dzającymigopracami,akrytycynawetdopatrywalisięwnimbłędów.Zostałtutaj
uwzględnionyjakoważneźródłoinformacji,któregorangędostrzegliśredniowiecz-
niużytkownicy,byłbowiemnajczęściejwykorzystywanymsłownikiemdoXIVwie-
ku,czylidopracyal-Ftrfizdbddtego.
Al-Mubkamwa-l-mubi!al-aczam,potocznienazywanyAl-Mubkamlubpoprostu
Mubkam,topierwszyważnysłownik,którypowstałwAndaluzji,dziełoIbnStdy
(zm.1066).Mimożeułożonynaterenachperyferyjnychwstosunkudocentrum
dawnegokalifatuabbasydzkiego-warabskiejHiszpanii-niemawnimmateriału
świadczącegoowzbogaceniuleksykiarabskiejdziękikontaktomzmieszkańcami
PółwyspuIberyjskiego.Jesttokolejnapracastanowiącaistotneogniwowrozwoju
słownikarstwaarabskiego.UkładjestwzorowanynaKitdbal-cayn,którajesttakże,
10
J.A.Haywood,ArabicLexicography:ItsHistoryandItsPlaceintheGeneralHistoryofLexico-
graphy,Leiden1965,s.37-40.
