Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
grupęstanowiąpierwiastkiprzejściowe(liczbyatomowe
1
2-28,39-46,57,72-78),zwane
teżmetalamiprzejściowymizpodgrup3B-8B,wktórychnapoziomie(n-1)djestaż
10elektronów,bezzmianyliczbyelektronównaostatniejorbicien.Mająonepodpewnymi
względamipodobnewłaściwości.
Strukturaelektronowa,awięcpołożeniepierwiastkówwukładzieokresowym,maistotny
wpływnaichwłaściwościchemiczne.Polewejstroniesązlokalizowaneelektrododatnie
metale(wreakcjachchemicznychichatomyoddająelektronywartościowości),natomiast
poprawejelektroujemnemetaloidy,którychatomywreakcjachchemicznychprzyłączają
elektronywartościowości.Powinowactwochemicznepierwiastkówjesttymsilniejszeim
sąonebardziejodległewukładzieokresowym.
Wprzypadkumetalielektronyzostatniejorbity,tzw.elektronywalencyjnelubwarto-
ściowości,sąsłabozwiązanezjądrematomowymidlategowskondensowanychstanach
skupieniatworzątzw.gazelektronowy.Elektronygazuelektronowegobezładnieporuszają
sięmiędzyjonami,copowodujeprzewodnictwoelektryczneicieplne.Sąrównieżodpowie-
dzialnezawiązanie,zwanemetalicznym.Elektronywalencyjnebiorąrównieżudziałwin-
nychwiązaniach.Naprzykład,wwiązaniujonowymelektronzatomuelektrododatniego
(np.Na+)przechodzidoatomuelektroujemnego(np.Cl-)ipowstajecząsteczka(drobina)
NaCl.Natomiastwwiązaniuatomowymwiązanienastępujezapomocąparelektronowych
utworzonychzelektronówpochodzącychoddwóchatomów;np.wwodorze(H:H).
Wteoriielektronowejmetaliważnejestteżtzw.stężenieelektronowe,tj.stosunekliczby
elektronówwalencyjnych(e)doliczbyatomówwstopie(a).Ustalono,żewzależności
odtegostężeniapowstająwróżnychstopachfazyotymsamymcharakterze,zwanefaza-
mielektronowymi(fazyHume-Rothery’ego).PrzykładowowstopachCu-Znsątofazyβ
(CuZn)-e/a=3/2,γ(Cu
5
Zn
8
)-e/a=21/13iε(CuZn
3
)-e/a=7/4.Wprzypadkumetali
przejściowychdoobliczeniastężeniaelektronowegoprzyjmujesięwartościowość0,adla
innychpierwiastkówwartościowościodpowiadającenumerowigrupyukładuokresowe-
go.Wniektórychukładach(Cu-Zn,Cu-Ga,Cu-Al,Ag-Cd,Ag-Zn)stężenieelektronowe
(ok.1,4)odpowiadamaksymalnejrozpuszczalnościwstaniestałym.
1.1.2.Klasyfkacjametali
Wedługukładuokresowegometalezostałypodzielonenanastępującegrupyopodobnych
właściwościach:
●IA-litowce:lit(Li),sód(Na),potas(K),rubid(Rb),cez(Cs),frans(Fr);
●IIA-berylowce:beryl(Be),magnez(Mg),wapń(Ca),stront(Sr),bar(Ba),rad(Ra);
●IIIA-glinowce:aluminium(Al),gal(Ga),ind(In),tal(Tl);
1
LiczbaatomowaZokreśla,ileprotonówznajdujesięwjądrzedanegoatomu.Jestrównaliczbieelektronów
niezjonizowanegoatomu.Wsymbolicznymzapisiejestwlewymdolnymindeksie:
AX
Z
,gdzieA-liczbamaso-
wa(równaliczbienukleonów(czyliprotonówineutronów)wjądrzeatomu),Z-liczbaatomowa,X-symbol
pierwiastka.Wtejksiążcenaoznaczenieliczbyatomowejbędzieczęstoużywanyskrótl.a.
4
1.FiZYCZNEPODSTAWYMETALOZNAWSTWA
