Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zatemtakąformępaństwa,któramogłatworzyćdogodnewarunkido
rozwojudemokracjiburżuazyjnej.
Choć
przyjęta
w
1906–1907
r.
konstytucja
monarchii
parlamentarnejuczyniłazszyizmureligiępaństwową,islamnie
zajmowałpierwszegomiejscawżyciucodziennymIrańczyków,
aseparacjapaństwaireligiizostałazapisanawkonstytucji.
Laicyzacjapaństwabyłaprzypuszczalniepróbąnawiązaniado
konstytucjonalizmuświatowego,podobniejakuprawomocnienie
monteskiuszowskiego
podziału
władzy
na
ustawodawczą,
wykonawcząisądowniczą.Innąanalogiądozachodnichmyśli
prawniczych
był
zaakceptowany
w
konstytucji
pogląd
osuwerennościnarodu,któryzrealizowanowIranieprzezpowołanie
ZgromadzeniaUstawodawczego,wktórymzasiadaliprzedstawiciele
narodu,wybieraniwdrodzepowszechnychwyborów.Nowo
utworzonyorganwpostacimadżlesu[1]ukształtowanojakoniższą
izbęparlamentu,wyższązaśbyłsenat(sena),składającysię
zdeputowanych,arystokracjiielitypaństwowej,aordynacja
wyborczadosenatumiaławyraźnieklasowycharakter.Nadlegislacją
parlamentuczuwałspecjalniedotegopowołanykomitetduchownych
prawników
muzułmańskich,
którzy
weryfikowali
zgodność
promulgowanegowparlamencieprawazzasadamipanującejreligii.
Nadwszystkimigałęziamiwładzywpaństwiesprawowałpieczę
monarcha,któregodotądnieograniczoneprzywilejemiałybyć
powściąganeprzeznowoczesnemechanizmykonstytucji,głównie
przezuczestnictwospołeczeństwawprocesiekierowaniapaństwem.
Wtensposóbwładzaustawodawczazostałapodzielonamiędzydwie
izbyparlamentuorazszacha[2],któryposiadałpełnięinicjatywy
wykonawczejorazokreśloneprerogatywysądowniczeibył
zwierzchnikiemirańskiejmonarchiikonstytucyjnej.
Jaksięokazało,monarchiaparlamentarnastałasięostoją
konserwatyzmupolitycznegoispołecznego,niestanowiławięc
kryteriumdlaokreśleniaewolucjipaństwawkierunkunowożytnego
konstytucjonalizmu.Właściwszymkryteriummogłybybyćsposoby
realizacjiprzezpaństwopostulatówdemokracjiburżuazyjnej,które
skłaniałysiękurozszerzaniuiumacnianiuprawobywatelskich,
wzrostuuprawnieńorganuprzedstawicielskiego–parlamentu,
