Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Iśćizarazemdojść.Czteryesejezkrytykipolitykiterapeutycznej
wruch,niedeterminującprzytymjegoprzebiegu.Równieżztego
powoduruchniejestpojęciemjednoznacznym.Próbazrozumienia
ruchu,któraujmujedýnamisjakojegozasadęrządzącą,nieumożliwia
ścisłejprognozyjegoprzebiegu.Zrozumienie,czegojestwstanie
dokonaćdanybyt,niejestbowiemtożsamezwiedząotym,czego
ondokonaanidlaczegojestwstanietegodokonać.Dýnamiszatem
rządziruchemwtymsensie,żegorozpoczynajakojegowarunek
wstępnyikonieczny(poruszaćsięmożetylkoto,comamoc,bysię
poruszyć),aleDjeszczebardziej”ruchemrządzijegocel.Zresztądla
Arystotelesapierwszeństwoenérgeianaddýnamisjestoczywiste(Met.
IX,1049b5-64).Zpewnościąbezdýnamisniemaanikínēsis,anispo-
czynku,alesamamocporuszaniasięstanowiprzyczynęruchutylko
wodniesieniudoprzejściadýnamiswenérgeia,gdyżto,copozbawione
dýnamis,niemożebyć-w-dziele.Ruchjestwięczarazemiaktywnością
(samąwsobie),iprzeniesieniemmocydobycia-w-dziele.Czynnik
poruszający,posiadającontologicznepierwszeństwo,jest-w-dziele
jakocel,ajakotakijużdziaławewnątrzsamegoruchu:celemruchu
jestbycie-w-dzielemocyporuszania,doprowadzaniearch
ḗ
ruchudo
stanuspoczynku,asamegoruchu-dojegospełnienia.Dlategobez
wiedzyonaturalnychcelachruchówniemożnazrozumieć,dlaczego
ciałaporuszająsiętak,jaktowidzimy.
Powodempierwszeństwaenérgeianaddýnamisjestdwoistanatura
samejmożności.Dýnamisjestmocąprzeciwieństw,ponieważto,co
możespowodowaćpewienruch,możeteżstanowićprzyczynęruchu
przeciwnegoorazponieważto,comożezapoczątkowaćruch,ma
równieżmoc,bygopowstrzymać.Dlategocośpozasamąmożnością
rządziruchemwformiecelu:dýnamismaswójcelwentelécheia(do-
słownie:Dbycie-w-celu”,Dprzebywać-w-spełnieniu”).Ztegosamego
powodudýnamisjestznaturypowołanadoprzejściawstanaktyw-
ności,wktórymonasamaodnajdujespoczynekwformiespełnienia.
ZbudowanydomjestdomemDaktywnym”,któryjużDdziała”(funk-
cjonuje),gdyżDwykonuje”jużswojedzieło:jestprzetodomemnada-
jącymsiędozamieszkania-jestdomem,któryosiągnąłwłasnycel.
4Tuiniżejodnośnikidowydania:W.D.Ross,Aristotle’sMetaphysics.ARevised
TextwithIntroductionandCommentary,ClarendonPress,Oxford1958.
