Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
Islam,Arabowieiwizerunekkalifów…
większymzakresieniżautorzysyryjscywprowadzałpasującedojego
narracjikorektywwykorzystywanychtekstach,jakchociażbywprzypad-
kuomówieniarządówLeonaIIIiKonstantynaV
,odnoszącychniewąt-
pliwesukcesywstarciachzArabami,aledlaWyznawcybędących„złymi”
cesarzamijakorealizatorzyikonoklastycznejpolitykireligijnej101.
Wedługpiszącegotesłowaniezwykleudanegopodsumowaniado-
tychczasowejdyskusji,dotyczącejzagadnieniawykorzystaniaprzez
Teo-
fanesadziełaTeofiladokonałateżMurielDebié.Badaczkatazauważa,że
wciągukilkunastuostatnichlatwpracachnaukowych,poświęconych
Teofilowitraktowanojegodziełojakopewnik,takjakbyśmydysponowali
faktyczniemanuskryptami,tymczasemnależyprzecieżskonstatować,
żemamydoczynieniazniczymwięcejjakhipotezą,któramanacelu
wyjaśnieniemożliwościistnieniadomniemanegowspólnegoźródładla
Chronografii,dziełaAgapiuszazManbidżikronikiDionizjuszazTell-
Mahre
102
.Wedługtejsyriolożki,Teofiljakowykształcony,niezwiązany
zżyciemklasztornym,araczejdworskim(uAbbasydów)chrześcijanin
wyznaniachalcedońskiego,ortodoks,poprostubardzodobrzepasował
doteoriiowymianiemiędzykulturowejpomiędzyświatemmuzułmań-
skimachrześcijańskim(doktóregotookreśleniarównieżzgłosiłaona
zastrzeżenia,gdyżwedługniejtrudnomówićoróżnicachkulturowych
napodstawiesamegotylkowyznania-osobyróżnychreligiisłużącena
dworzeabbasydzkimposługiwaćmusiałysięprzecieżpodobnymikoda-
mikulturowymi,wzajemniezrozumiałymi)
103
.Zwzmiankowanychzaś
powyżejfragmentówautorstwaDionizjuszazTellMahreczyAgapiusza
niemożnawywnioskowaćbezpośrednionaileistotnymźródłembyłdla
ichpracyTeofil.Pierwszyznichpodkreślał,żewybrałtylkotefragmenty,
którenieprzeczyływyznawanejprzezniegodoktrynie,drugizaśprzyznał,
żedokonałlicznychzmianwtekścieźródłowym.Teofanesnatomiast
wżadnejczęściChronografiinieinformujeczytelnikówowykorzystaniu
dziełaEdesseńczyka.SłuszniewięcpodkreślawswojejrewizjiM.Debié,
żeoileTeofiljestczęstowzmiankowany,tonigdyniezostałzacytowany
101C.Mango,R.Scott,Introduction…,s.XCI.
102M.Debié,TheophanesCOrientalSource)…,s.365.
103Ibidem,s.368.
