Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.TeofanesWyznawcaijegodzieło
19
2.Chronografa–informacjepodstawowe
Wedługprzyjętychprzezwiększośćbadaczyzałożeńpodstawowezręby
dzieła,któredziśznamypodnazwąChronografiiTeofanesaWyznawcy
powstaływciągupięciulat,pomiędzyśmierciąJerzegoSynkellosaokoło
810r.anapisaną,wczęścinajegocześć,przedmowądoutworuw814r.
Teofanespodjąłsięzadaniakontynuowaniaprac,chociażjakjużwyżej
wspomniano,zdawałsięniemiećkutemuaniodpowiedniejwiedzy,ani
umiejętnościjęzykowych
18
,cozdradzająlicznebłędygramatyczneiskła-
dniowe,którychdopuściłsięwtekście.Międzyinnymizewzględuna
używanyprzezniegowkronicejęzyk,stanowiącycoprawdaprzykład
koineliterackiej,alezlicznymidomieszkamigrekipotocznejówczesnych
czasów,Chronografiastałasięjednymznajbardziejpopularnychipoczyt-
nychdzieł,aprzeztomogłaliczyćnazdecydowanieczęstszekopiowanie
niżinnepraceztegookresu,coprzyczyniłosiędojejprzetrwania.Stąd
jejpodstawoweznaczeniedlawspółczesnychbadaczy,gdyżjestczęsto
jedynym,zawierającymcenneinformacje,źródłemodnośnierelacjicesar-
stwabizantyńskiegozludamiościennymiwVIIiVIIIw.(szczególnie
wkontekścieBułgarów,ChazarówioczywiścieArabów)19.
18
WklasycznychjużbadaniachdotyczącychChronografii,m.in.autorstwaCyrila
Mango,podkreślasię,żewcześniejsinaukowcyniedoceniliodpowiedniowkładuJerzego
Synkellosawprzygotowaniedzieła.JerzybyłbardziejuczonyioczytanyniżTeofanes,
zebrałnajprawdopodobniejwiększośćmateriałów,byćmożenawetwstępnieusystematy-
zował,zaśWyznawcypozostałopoprostudokończyćpracę.Ostateczniewewstępiedo
ChronografiiTeofanesotwarcieprzyznawał,żeotrzymałodSynkellosamateriały,które
posłużyłymudowykonaniujegopracy.Wspominałteż,żewłaściwiesamniczegonie
tworzył,poprzestającnakompilacjiinformacjizaczerpniętychzinnychźródeł,chociaż
zadawałsobiewieletruduposzukującich.Hipotezaoistotnymznaczeniumateriałów
przygotowanychprzezSynkellosa,choćuznananapoczątkuzakontrowersyjną,zdo-
bywasobiecorazwięcejzwolenników:C.Mango,R.Scott,Introduction…,s.LII.
19
O.Jurewicz,Historialiteraturybizantyńskiej,Wrocław1984,s.133.Informacje
tepodlegająciągłymredefinicjom,wartowtymkontekścieprzytoczyćpracęLászló
Balogha,dotyczącąTeofanesowychwzmianeknatematludówtureckich:Noteson
theWesternTurksintheWorkofTheophanesConfessor,AO.ASH58.2,2005,s.187-195.
