Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
Islam,Arabowieiwizerunekkalifów…
chalcedońskiegopatriarchyAntiochiiw745r.,kiedytouDionizjusza
zTellMahrewzmiankujesięnp.opochodzeniunowegozwierzchni-
kazHarranu,podczasgdyTeofaneswspominałwtymkontekścieEdessę.
Dionizjuszpodałrównieżwielewięcejszczegółówdotyczącychżycia
patriarchyijegopochodzenia.Trudnojednaktęakuratargumentację
uznaćzawpełniwiążącą,gdyżwiększośćtychinformacjiniestawiała
nowegohierarchywzbytpozytywnymświetle(synzłotnikapracującego
dlakalifa,bliskiezwiązkizMarwanemII),Chronografmógłwięcnajzwy-
czajniejniechciećichuwzględniać.Inaczejsprawamasięzelementami
dotyczącymiastronomiiiastrologii,którymizajmowałsięprzecieżTeofil,
auwzględnionymiliczniewkronikachsyryjskich,wprzeciwieństwiedo
Chronografii.Teofanesniewykorzystałrównieżbogatychopisówgeogra-
ficznychrejonówDżurdżanu(uAgapiusza),czyTabaristanu(uMichała
Syryjskiego),pochodzącychprawdopodobnieodTeofila,októrychten
ostatniwiedzęzdobyłpodczasswoichpodróżyzkalifem,np.wroku758
czy768.ByćmożeTeofanes(ijegozespół)znalidziełoTeofilajedynie
znajważniejszychwyjątków,przetłumaczonychnagrekę,albodokonali
znaczniebardziejrygorystycznejselekcjimateriałuniżkronikarzesyryjscy.
Niemniejjednakwskazanepowyżejniezgodnościstałysiępodstawądo
formułowaniaprzezobydwieautorkihipotezoistnieniuzupełnieinnego
źródła,zktóregoChronografczerpałwiedzęoBliskimWschodziepod
władząmuzułmanów.
Rozwiązaniakwestiipowinowactwapomiędzyobydwiemakronikami
irekonstrukcjifragmentówwykorzystanychprzezTeofanesa,nieułatwia
teżpoziomskomplikowaniazagadnieniaźródełkronikisamegoTeofila
108
.
Istniejebowiemprzypuszczenie,żetemuostatniemumusiałybyćznane
jakieśmateriałypochodzącebezpośredniozBizancjum,choćbyskrócone
108Niejesttooczywiścienicwyjątkowegowokresieprzełomupomiędzyupadkiem
władzybizantyńskiejaustanowieniemmuzułmańskiej,zktóregotookresumożnawyka-
zaćlicznezapożyczeniamateriałówhistorycznychpomiędzyautoramimuzułmańskimi
ichrześcijańskimi,chalcedońskimiiniechalcedońskimi,monoteletamiiduoteletami
itd.:L.I.Conrad,SyriacperspectivesonBilddal-Shdmduringthe(AbbdsidPeriod,
[in:]ProceedingsofthefifthinternationalconferenceonBilddal-Shdmduringthe(Abbdsid
period(132-451/750-1059),edsM.al-Bakhit,R.Schick,Amman1991,s.1-44;
idem,TheConquestofArwdd…,s.317-401.
