Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Istotaiwartościzespołowychgiersportowych
czasudobrzewykorzystanego),azdrugiej-izolującjąoddziałaństricteużytecznych
-dajepoczuciepełnejbeztroski17.Autotelicznośćgrystajesięjednązjejpodstawowych
cech,niezależnieodmobilizowanychwalorów,uzdolnień,czykompetencji.
Mimopozorówkompletnejbezużyteczności,gratraktowanajestprzezhistory-
ków,psychologówspołecznychisocjologówjakoistotnasiłanapędowanajwyższych
osiągnięćkulturowychspołeczeństwa,awprzypadkujednostki-uznawanazajeden
znajistotniejszychimpulsówdokształtowaniapostawmoralnychirozwojuintelektu-
alnego.Dochodziwięcdozupełniekontrastowejsytuacji,wktórejdziałalnośćzzało-
żeniamniejważna,dajerezultatytakistotnezespołecznegopunktuwidzenia.
Jakwięcnależyrozumiećtęsprzeczność?Nierozstrzygająctegodysonansu,Cail-
loiswskazujecałyszeregniejasnychpojęćtowarzyszącychideigry,pozwalającychna
różnemożliwościużyciategosłowaniewewłaściwymznaczeniu,alewsensiemeta-
forycznym.Jakzauważa,ntermin«gra»wjednymzeznaczeńnajbardziejpotocznych,
atakżenajbliższychjegowłaściwegosensu,określanietylkospecyficznedziałanie,któ-
renazywa,alewskazujerównieżcałośćfigur,symboliczyakcesoriówpotrzebnychdo
przeprowadzeniategodziałanialubdofunkcjonowaniazłożonejcałości”18.
Termintenłączywsobiepojęciegranicy,inwencjiiwolności,uzupełnianych
pojęciamiszczęściaizręczności,środkówudostępnionychprzezprzypadek(czyzbieg
okoliczności)orazinteligencji,pozwalającejnawyciagnięcienajwiększejkorzyści.
Nierozerwalnietowarzyszącympojęciemjestryzykoorazsystemreguł,ustalonych
arbitralnieijednoznacznierozstrzygających,codogrynależy,acowykraczapozajej
obręb(czylicowolno,aczegonienależyrobić).Gramożeteżokreślaćpewienstyl
czysposóbpostępowaniawykonawcy-artysty(aktoraczymuzyka)-którywramach
przyjętejkonwencji,potrafizachowaćpewienmargineswolnościwindywidualnejin-
terpretacjidzieła.
Grajestwięcpojęciemwieloznacznym,występującymwróżnychsferachżycia
społecznego(m.in.granagiełdzie,grypolityczne,grysportowe).Niesamagrajednak
(choćmobilizujeuwagę,inteligencję,odpornośćpsychiczną),alerozwijaneprzeznią
stanypsychicznemogąrzeczywiściestaćsięistotnymiczynnikamicywilizacyjnymi,
gdyżnwynosząistotęludzkądostanujakbyrozżarzenia,którynastępniepozbawiają
energii,mocynapędowej,toteż,pozaangażowaniuwszystkichskutecznychsił,szczyto-
wysukcesokazujesięjakbycudemosiągniętydziękiwalecznościiopanowaniu”19.
Gra-mimowieluwspomnianychwcześniejwalorów-posiadajednązasadniczą
wadę:opierasięnaprzyjemnościzpokonywaniaprzeszkód(fikcyjnych)stworzonych
namiaręgraczaiprzezniegoakceptowanych.Towłaśnieodróżniaquasi-rzeczywi-
stośćgryodświatarealnego,którytegotypusubtelnościjestpozbawiony.
17Zob.szerzejR.Caillois,1997,Gryiludzie,Volumen,Warszawa.
18Mówisięogrzewkarty(luboinnychgrachplanszowych)-jakocałościachkompletnych
ipoliczalnych-ogrzenainstrumentachmuzycznych,ogrzeżagli.Zob.szerzejR.Callois,Gryilu-
dzie,op.cit.
19Ibidem,s.11.
