Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Socjolektywpolskichbadaniachjęzykoznawczych
17
terminamidlanazwaniaopisywanychprzezsiebieodmianleksykal-
nych-oprócznowszegoterminusocjolektwliteraturzeprzedmiotu
częstomożnaspotkaćm.in.takieokreślenia,jakjęzyk,gwara,slang,
żargon,używanewpołączeniuzokreśleniemwskazującymnarodzaj
użytkowników(np.językłowiecki,gwarażołnierska,slanguczniowski,
żargonprzestępczy4).Należyjednakpodkreślić,żeterminytepodlegają
wyraźnejselekcji,polegającejprzedewszystkimnaichspecjalizacjizna-
czeniowej.Dotyczytom.in.określeniażargon,odnoszonegodawniej
dowszelkiegotypuodmianleksykalnych,adzisiajzarezerwowane-
godlasocjolektówgrupprzestępczych(por.np.Skudrzykowa,Urban
2000,s.156).Innymprzykłademjestsłowoslang,któreupowszech-
niłosięjakonazwamłodzieżowychwariantówleksykalnych(zob.Gra-
bias1997,s.159)5.Cociekawe,obawymienionerzeczownikizyskały
wnowszychpracachjęzykoznawczychstatusterminów,mimożedo
niedawnaprzypisywanoimcharakterwartościujący(wspominaotym
m.in.EwaKołodziejek-zob.2004,s.206).
Oddawnateżpojawiałysięwśródjęzykoznawcówopinie,żenazy-
wającsocjalneodmianyjęzyka,nienależynadużywaćtakichterminów
jakjęzykigwara,mogącychsugerować,żeodmianytecharakteryzują
sięnietylkoodrębnościamileksykalnymi,leczteżnp.swoistymsyste-
memgramatycznymczyfonologicznym.Ograniczenieużyciapierwsze-
goterminupostulowałjużwielelattemuStanisławUrbańczyk:DNie
ulegawątpliwości,żepodtrzymywanieterminujęzykwtymwypadku
niejestsłuszne,wszakwistocierzeczychodzitylkooterminologięspe-
cjalną”(Urbańczyk1956,s.21;podobnepoglądywyraziłpóźniejm.in.
KarolDejna,por.1980,s.31-32).Wielubadaczyniezgadzasięjednak
ztakimpoglądem,argumentując,żeśrodkijęzykowe,którychużywa
4Używaniewymienionychrzeczownikówwtakichwłaśniepołączeniachpo-
świadczająnp.tytułynastępującychpublikacji:Polskijęzykłowiecki(Hoppe1951),
Polskagwarażołnierskalat1914–1939(Kania1978a),Centrazainteresowańwslangu
uczniowskim(Karwatowska2006),Motywyroślinnewslangumłodzieżowymiżargonie
przestępczym(Ignatowicz-Skowrońska2000).
5ByćmożewjakimśstopniuprzyczyniłysiędotegosłowaStanisławaGra-
biasa(któreprzezwielubadaczymogłybyćodebranejakozachętadostosowa-
niawspomnianegoterminu):DNależyżałować,żewliteraturzepolskiejzabrakło
miejscadlaangielskiegoterminuslang,używanegonaoznaczenietychodmian
języka,którepowstająwśrodowiskachmłodzieżowychisąwynikiemspontanicz-
nejtwórczościjęzykowejocharakterzeekspresywnym”(1997,s.141).
