Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
znieyszczególnepowstająceciałaotrzymałymocwrodzoną,nietylko
materyąwnichbędącąwedługstałychprawidełiproporcyiutrzymywać,
samezsiebiekształcić,ipodobnesobierodzićistoty;alenadtoobce
materyewewnątrzsiebieprzyymować,ikuwłasnemuutrzymaniusię
przysposabiać.Wtymwzględzieciałatakoweżyiącemi,drugiezaś,mocy
teypozbawione,nieżywemisąnazwane.
Po
czątkibo
ta
niki,cz.1:Fi
zjo
lo
giaro
ślin,Warszawa1804
Tesiływnętrzne,mocąktórychciałaorganicznekształcąsię,rosną,trwaią
imnożąsię,życiemzowiemy.
Zoo
lo
giakrótkoze
brana,cz.1:Zwie
rzętassące,Wilno1807
GeorgForster(1754–1794)
Światorganicznypowstałnadrodzesamorództwazmaterii
nieorganicznej.[...]Możnasobiewyobrazićwdziejachnaszejplanetytaką
chwilę,gdymateriaiformanagle,nacałejpowierzchniziemi,wytężyłysię
istworzyłymilionyistotorganicznych,zarównowgłębinach,jakina
szczytachgór.[...]Początekżycianiejestograniczonyanidojednego
miejsca,anidookreślonegoczasu,gdyżpowstałyliczne,niezależne
odsiebiepratwory.
EinBlickindasGanzederNa
tur.Ein
le
itungzuAn
fangs
grün
dender
Thier
ge
schichte;Vor
läu
figeSchil
de
rungdesNor
densvonAme
rika,1791
JędrzejŚniadecki(1768–1838)
Przezwzglądnamateryą,wskładwszystkichożywionychjestestw
wchodzącą,tudzieżnaichpołożenie,należyjestestwateuważaćzaciała
fizyczne;aponieważiciałaodżywiającetakżeniewątpliwiedoistot
fizycznychnależą:więc,życiewnajogólniejszémznaczeniu,będzie
wypadkiempewnychstosunkówfizycznych,jakiemiędzymateryąmartwą
aożywionązachodzą.Będziepewnymexystowaniamateryisposobem,
iwniejtylkomiejscemiećmoże.[...]
Istotnamiędzyciałamiżyjącymiinieżyjącymiróżnicajestta:
iżteostatnieznajdująsięwdoskonałymstaniespoczynkuidlatego,
oddzieloneodwpływuciałinnychpasmemwieków,swójwłaściwy
icharakterystycznystanzachowują.Drugieznajdująsięwstanieruchu,
któryzawyłączeniemichodciałinnych,natychmiastustajenazawsze
inigdyrozpoczętymnanowobyćniemoże.[...]
Własnośćorganizowaniasięniejestmateriiwrodzona,materiajejsobie
samanadaćniemoże:więcskądżesięonawmateriiwzięła?[...]musiała
kiedyśpierwiastkowobyćwywartanamateriępewnawładza,czylisiła,
