Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
natrwałośćformpamięci,któremogąbyćwtórniedostosowy-
wanedoprzechowywaniakonkretnychtreści.Sameformynie
sąjednakneutralne,aichuważnasocjologicznaanalizamoże
wskazaćnaukryteprzesłanie,nieświadomieodtwarzaneprzez
uczestnikówświąt.
Podobnejrefleksji,choćwznaczniewęższymzakresie,pod-
dajeConnertonprzestrzeń.Czytelnikazainteresowanegoprze-
strzennymaspektempamięcizpewnościąbardziejzainspiruje
późniejszaodwiedekadyksiążkaConnertonaHowModernity
Forgets21.Nawiązującdoklasycznegotoposu(sic!)locime-
moriae–pamiętaniazapomocąmiejsc–Connertonwskazuje
wniejnawieleaspektówtopograficznegowymiarupamięci.
AleiwJakspołeczeństwapamiętająmożnaznaleźćrozwinięcia
klasycznejidei,którąConnertonzapożyczawprostzfrancuskiej
szkołysocjologicznej:
Sytuujemyto,cosobieprzypominamy,wramachumysłowychprze-
strzenidostarczanychprzezgrupę.Niemniejjednakteumysłowe
przestrzenie,podkreślaHalbwachs,zawszeopierająsięiodwołują
doprzestrzenimaterialnej,jakązajmujedanagrupa22.
Trzecimnośnikiempamięci,naktóryConnertonzwraca
szczególnąuwagę,sąciała.Wiążesiętościślezomówionąniżej
koncepcjąpraktykwcielania,orazzeznaczeniem,jakie
autorprzypisujepamięciocharakterzenawyku.Wykorzystu-
jącrozpoznaniaBergsona,Merleau-Ponty’ego,aleteżustalenia
pragmatyzmuczykonwencjonalizmu,Connertonsugestywnie
pokazuje,wjakisposóbciałokształtowaneprzezspołeczne
praktykistajesiępodstawowymnośnikiempamięci.Odbywasię
tozarównoprzezformowanienawykowychsposobówposługi-
waniasięnim,jakizapomocąstrojów,rytualnejsynchronizacji
czyorganizacjiprzestrzeni.WujęciuConnertonaciałostajesię
21Por.P.Connerton,HowModernityForgets,CambridgeUniversity
Press,Cambridge2009.Natemattopografiipamięcizwłaszczarozdz.II
iIV
.
22Por.s.88niniejszejksiążki.
14
