Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Rozdział1–Ogólneproblemyocenytłumaczenia
nadewszystkowodniesieniudosensu,anastępniewodniesieniudo
stylu.
Jakośćmierzonajesttuodpowiedniościąpluskryteriatreściiformy.
Podkreślonyjestprymattreścinadformą.
KRYTERIUMTREŚCIIFORMYTŁUMACZENIA
Treśćaformatoodwiecznyproblemikontrowersjawewszelkichdys-
kusjachnadtłumaczeniem.JużstarożytniGrecyiRzymianiemówilibądź
otłumaczeniunsłowodosłowa”,bądźnsensdosensu”.
Przezdługielatauważano,żedobretłumaczenietotakie,któreoddaje
treśćoryginału,aniejegoformę.
Formynieoddajesięzpowodówjęzykowych(nieprzekraczalneróżnice
międzyjęzykami)czykontekstualnych(różnewersjewzależnościod
uwarunkowańtłumaczenia,patrzponiżejpojęciakongruencjiikorespon-
dencji/odpowiedniości).
Ważnośćtychdwóchelementówzależyteżodtyputłumaczonegotekstu.
TypytekstówwgKatharinyReiss(1977).
OpartenafunkcjachKarlaBühlera(1934)obracającychsięwokółpo-
jęć:JA—TO—TY.
JA:wyrażamywłasnąosobowość,szczególnieemocje:funkcjaekspre-
sywna.
TO:informujemyoświeciezewnętrznym:funkcjainformatywna.
TY:próbujemywpłynąćnaciebielubcięzmienić:funkcjaapelatywna.
Stądtekstyekspresywne,informatywneiapelatywne.
Wtekstachekspresywnychwyrażamyemocjeiczęstozwiązaneznimi
efektyestetyczne(szczególniewliteraturze,poezji).Wtychtekstachforma
stajesiębardzoważnainiekiedygórujenadtreścią,dlategozmianatreści
wtłumaczeniumożebyćuzasadniona:np.woryginalewierszamówisię
okwiatkach,awtłumaczeniuoptaszkach,borymująsięonewjęzykudocelo-
wym.Jednymsłowem:tekstyliterackiedopuszczajązmianętreścizewzględu
naefektyestetyczne.Podobniejestztekstamiapelatywnymi,gdzieliczysię
efekt.Naprzykład,reklamatakichsamychtowarów,gdzieliczysięichkupno,
dopuszczazmianytreściitonureklamywzależnościodcharakteruodbior-
ców:gdyadresatemsądzieci,ważnyjestprostyjęzyk,kolory,obrazkiitp.
Zatemwtekstachinformatywnych(wtymnaukowych),gdzieliczysię
prawda,anieefekt,treśćmaznaczeniekapitalne,formanatomiastmniejsze.
