Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
gdzieuroczyścieprzemawiał(23września1928)12.Nicdziwnego,żewdniu
pogrzeburównieżtowarzyszylimuredemptoryści,którzyzachowalitechwile
wpublikowanychwspomnieniach13.
Innypunktodniesieniawżyciuintelektualnymiduchowymmieszkań-
cówBurzynastanowiłFilareckiZwiązekElsów,którypodczasokupacjihitle-
rowskiejdałschronieniewieluuciekinierom,m.in.profesoromUniwersytetu
Poznańskiego.Związektennadawałprzeztozupełnieniepowtarzalnyklimat
icharakterwsiBurzyn.J.Sajdakformalnienienależałdotegozwiązku,ale
współpracowałzElsami,obecnymiwBurzynieiwuniwersyteckichkręgach
KrakowaorazPoznania.Trzebawtymmiejscuwspomnieć,żeFilarecki
ZwiązekElsówpowstałformalniepo1923r.zprzekształceniaEleuteriiza-
łożonejwroku190314.PodstawąideowąbyłBProgramSprawyWychowania
Narodowego”,opublikowanyw1901r.wMorges(kantonVaud,Szwajcaria)
jakowynikprzemyśleńWielkiejEmigracjiowyzwoleniuizjednoczeniunaro-
dupolskiego15.ProgramzakładałtworzenieBogniskfilareckich”,grupujących
filaretówwokółsprawywyzwolenianarodowegoprzezodrodzeniemoralne
ioświatę16.ZadaniemBogniskfilareckich”byłokształtowanieprzyszłychwy-
chowawcówinauczycielispołeczeństwa.Przyjętezasady:wstrzemięźliwość,
wyższośćduchanadciałeminieśmiertelnośćduszy,wziętezkultugłoszone-
gowattyckiejświątyniEleusisprzedtrzematysiącamilat,zostałysplecione
zchrześcijańskimetosemtakdalece,żeamalgamatówodbijałeuropejską
tradycjęsuigeneris17.Początektakiemurozumowaniudałw1903r.Wincen-
12KronikaKlasztoruwToruniu,t.I,1927-1934(rękopis);donosiłootymtakżeBSłowo
Pomorskie”z24IX1928r.
13ProfesorJanSajdak-RektorUniwersytetuPoznańskiego,s.142.Publicystycznym
wyrazemkatolickiejpobożnościJ.SajdakabędąpublikacjepoświęconePiusowiXI(Achille
Ratti),zktórymzetknąłsięjużw1912r.wBiblioteceWatykańskiej.
14J.J.Jadacki,WincentyLutosławski.Rozdziałzdziejówmyślipolskiej,[w:]Luto-
sławscywkulturzepolskiej,red.B.Klukowski,Drozdowo1998,s.54-87,zwł.s.66-68.Por.
T.Podgórska,Byćelsem.FormacjaczłonkówStowarzyszeniaEleusis,[w:]Ocalićpamięć.
ISympozjumHistorycznewBurzynie(11czerwca2016r.),Tuchów2017,s.7-12.
15OokolicznościachpowstaniategoprogramuświadcząlicznelistyW.Lutosławskiego;
zob.ArchiwumPAUII135,W.Lutosławski,Działalność(Eleusis).Tamtakżeodrębny,rękopi-
śmiennyzeszytzlistami.Dotegozbiorunależątakżepublikowanelistyokrężne.
16H.Kramarz,IdeawychowanianarodowegowpoglądachWincentegoLutosławskie-
go,[w:]WincentyLutosławski1863-1954,[PolskaAkademiaUmiejętnościArchiwumNauki
PANiPAU],BWSłużbieNauki”,nr16,2010,s.81-95.
17CzłonkowiezwalisięElsamiodgreckichsłów:ELEUTHEROILAONSOTERES;zob.
T.Mróz,WincentyLutosławski.1863-1954.Jestemobywatelemutopii,Kraków2008,s.132.
Nawetpochodzenienazwybyłoprzedmiotemsporów.
~16~
WydawnictwoNaukoweUAM–wszelkieprawazastrzeżone
