Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sposobówucieczkizTrzeciejRzeszy,któramigrującympozwoliłabynabezpieczny(choć
nielegalny)wyjazdorazpewnośćstabilnegożyciawnowymkraju.Chodziłotugłównie
ozdobywaniewizwyjazdowychitranzytowychorazomijanieniemieckichprzepisów
ograniczającychwywózmajątku.Wlatach1933-1939ułatwieniamiałyprzynieśćporozumienia
międzyrządemnazistowskimaorganizacjamiżydowskimi,któreNiemcomprzynosiłykorzyści
wpostacizintensyfikowaniawychodźstwaosóbpochodzeniażydowskiego.Naziściprowadzili
takżenieoficjalnerozmowyzpaństwamizachodnimi.WokresiepowybuchuwojnyŻydziskupiali
sięzaśnaindywidualnychipółlegalnychsposobachratunku,najczęściejprzezzdobywanie
paszportówpaństwpozaeuropejskichlubpozwoleńtranzytowych,mającychułatwićwjazd
dokrajównieogarniętychjeszczewojnąlubneutralnych.
NajsłynniejsząinicjatywądotyczącąułatwianiawyjazdówmniejszościżydowskiejzNiemiec
byłotakzwanepo–rozumienieHaavarah.Miejscememigracjiwtymprzypadkumiałabyć
Palestyna.YehudaBauerwksiążce
JewsforSale?10
rekonstruujekolejnośćwydarzeń;inicjatywa
porozumieniamiędzyświatowymruchemsyjonistycznymiutworzonąprzezniegoJewishAgency
forPalestinearządemnazistowskimwyszłanapoczątku1933rokuodkonsulaNiemiec
wJerozolimie,HeinrichaWolffa.WolffzainteresowałswoimpomysłemSamuelaCohena,
właścicielaprywatnejspółkiHanotedwPalestynie,któryszybkozorientowałsię,jakie
możliwościdajewykorzystaniekapitałufinansowegoniemieckichŻydów.Generalnaidea
wyglądałanastępująco:ŻydziemigrującydoPalestynymogliwywieźćzNiemiecpieniądze
wformieniemieckichtowarów(główniemaszynyprodukcyjne),naktórebyłozapotrzebowanie
wPalestynie.Argumentamiprzekonującymirządnazistowskimiałobyćprzedewszystkim
zachęcenieŻydówdoemigracjiorazkorzyściwynikającezezwiększeniaeksportu.Chociażplan
niezakładałzwiększeniadopływuobcychwalutdoNiemiec,wizjazamówieńskładanych
naczęścizapasowezapowiadaładużezyski.
JakoostatecznegoargumentuCoheniWolffużyli„straszaka”wpostacizapowiadanegoprzez
środowiskażydowskiewAmerycebojkotugospodarczegoNiemiec.Naturalnie,perspektywą
bezpiecznejemigracji,omijającejobostrzeniawalutowedlawyjeżdżającychzNiemiec,były
zainteresowanekołażydowskie.Niemieckieprzepisyprawneograniczaływywózmarek
zagranicęorazzakazywaływywozuinnychwalutikosztowności.Emigrantmusiałwpłacać
pieniądzenaspecjalnezablokowanekonto,zktóregotrudnobyłodokonaćjakichkolwiekwypłat.
Pomysłemwywozupieniędzywpostaciproduktówniemieckichzainteresowałsiępodczas
pobytuwmaju1933rokuwNiemczechChaimArlosoroff,szefjednegozdepartamentów
wJewishAgency.WtymsamymczasieSamuelCohenprowadziłjużprywatnenegocjacje
zMinisterstwemSkarbuwBerlinie.Oficjalnerozmowyprowadzonodosierpnia1933,kiedy
topodpisanoporozumienietransferowe,znanewliteraturzejakoporozumienieHaavarah.
Przewidywałoonodwiekategorietransferupieniędzy:transferindywidualnegokapitału
niemieckichŻydówprzekraczającegosumę1000funtówszterlingów(sumaobowiązkowadla
wyjeżdżających)oraztransferkapitałuinwestycyjnegospółekchcącycheksportowaćswoje
towarydoPalestyny.Teostatnieotrzymywałytakżezezwolenienatransferpieniędzydla
organizacjiiinstytucjiżydowskich.Wpraktycewyglądałotonastępująco;emigrantzawierał
kontraktzniemieckimispółkamieksportowymiiwpłacałkapitałwreichsmarkachnaspecjalne
kontozapośrednictwemPalestyńskiejSpółkiHandlowej(PAL-TREU,PalästinaTreuhandstellezur
BeratungDeutscherJuden)zsiedzibąwBerlinie.PALTREUkupowałaodniemieckicheksporterów
produkty,którebyłyprzewożonedoPalestyny,tamsprzedawane,aemigranciotrzymywali
odspółkiHaavarahzsiedzibąwJerozolimie(utworzonejprzezBankAnglo-Palestyński)sumę
zdeponowanąprzeznichnakoncie,wypłacanąwfuntachszterlingachpomniejszonąopodatki
orazskładkiprzeznaczonedlaorganizacjiżydowskich.Szacujesię,żedziękiporozumieniu
transferowemuzNiemiecwyemigrowałowlatach1933-1939około30000osób,zczegojedną
trzeciąstanowiliprzedsiębiorcy,którzywtensposóbprzenieślibezpiecznieswojądziałalność
