Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
magdalenagraf
literackiego.Nawiązującdowspółczesnejprozy(którejonomastykonystanowić
będąegzemplifikacjęrozpoznańteoretycznych),zamiartenmożnazilustrować
fragmentempowieściWojciechaSzydy,wktórymistotnąrolęodgrywają–sta-
nowiąceprzedmiotniniejszychobserwacji–quasi-onimy:
Alejestteżzasada:niezacznieszuprawiaćAwangardy;nieukłoniwszy
siępierwejTradycjiinieopanowawszytradycyjnychtechnik.Zanim
dokonaszRewolucji,poznajdobrzeStaryPorządek.
Szyda2012:127
Poddawanewówczasdyskusjiproblemyteoretycznewynikałyprzedewszyst-
kimzestrukturalnegomodelunauki,modelu,który–dziśjużwiadomo,żenieco
utopijnie–zakładał,żekażdepostawionepytaniebadawczeuzyskasatysfakcjo-
nującą,konkretnąodpowiedź.Możnazatem,jakczynilitoonomaściwdrugiej
połowieXXwieku,staraćsięjednoznaczniezdefiniowaćiustalićzakrespojęcia
nnazwawłasna”.Wpodstawowymdlaonomastykompendium,jakimsąPolskie
nazwywłasne.Encyklopedia,wczęściwstępnejZofiaKaletajednoznaczniesytu-
ujenazwywłasnewśródwyrażeńofunkcjideiktycznejiuznajejezaleksemy
pozbawioneznaczenialeksykalnego,podobniejakróżnegotypuzaimki(np.
wskazująceczydzierżawcze).Wdalszejczęścitekstuautorkadopowiada:nPod-
systemdeiktycznyjestwstosunkudopodsystemusemantycznegopodrzędny
iuboższy[ł]wyrażeniadeiktycznewskazująjedynieobiekty,niewnosząctreści
znaczeniowej[ł].Wtakiwłaśniesposóbpełniąfunkcjęwyznaczaniaobiektów
indywidualnychopisowewyrażeniaidentyfikujące,czylideskrypcjeokreślone,
np.autorPanaTadeusza,prezydentFrancji,ten(nowy)lekarz.Deskrypcjeokreś-
lonenietylkowskazująindywiduum,aleteżzawierająznaczenie.Wyrażenia
deiktyczneniestanowiągrupyjednolitej,przeciwnie,różniąsiępomiędzysobą
stałościązwiązkuzobiektem,doktóregosięodnoszą,orazmożliwościąprze-
kazywaniaznaczeńinnychniżleksykalne[podkr.–M.G.]”(Kaleta1998:17).
Przywołującnajistotniejszegłosywdeterminującejpóźniejszemyślenieojed-
nostkachquasi-onimicznychdyskusjinaddefinicjąigranicamiproprium,warto
jednakcofnąćsięniecodalejwczasieiprzytoczyćtezyMarianaKucały,który
wniezwykle–jaknaowelata–interesującozatytułowanymtekścieCojużjest,
acojeszczeniejestnazwąwłasną,jużwpierwszychzdaniachwskazywał,żegra-
nicęmiędzyonimemaapelatywemwyznaczającechygramatyczneobutypów
leksemówizachodzącemiędzynimiróżnicesemantyczne.Badaczdeklarował,
żestosujekryteriajednolitedlawszystkichrodzajównazw(choćwrzeczywi-
stościinteresowałygowyłącznieantroponimyitoponimy),azaproponowana
