Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
onimiczneimponderabilia…
15
czyinnychjegocech.[ł]imionomwłasnymmającymwewszechświecietylko
jedendesygnatodpowiadabezkontekstowadeskrypcjajednostkowa,czylizwrot
oznaczający,niezależnieodkontekstu,wjakimmożewystąpić,zawszetensam
przedmiot.Wielodesygnatowymimionomwłasnym[ł]odpowiadakontekstowa
deskrypcjajednostkowa,któraoznaczapojedynczyprzedmiotwtedy,gdywystę-
pujewokreślonymkontekście”(Grodziński1973:9).
Coistotne,zdaniembadaczadeskrypcjemająntendencjędoprzeobrażaniasię
wimionawłasne”,choć–jaksięwydaje–tendencjatacharakteryzujeprzede
wszystkimonomastykęuzualną.Innąistotnąkonstatacjąjestto,żedeskrypcja
możewswymskładzieleksykalnymzawieraćzarównowyrazypospolite,jak
inazwywłasne,natomiastnazwawłasna,nawetwieloelementowa,niemoże
wswymskładziezawieraćapelatywów,gdyżwtedyprzestajebyćnazwą,astaje
sięwłaśniedeskrypcją6(Grodziński1973:44).Pouwzględnieniuperspek-
tywyużytkownikajęzykaijegokompetencji,badaczwyodrębniadeskrypcję
określonąinieokreśloną,natomiastzpunktuwidzeniareferencjiwskazujena
istnienietzw.deskrypcjipustej(nieposiadającejrealnego,jednostkowegodesy-
gnatu/odsyłającejdodesygnatównieistniejących7).Istotnesąteżustaleniadoty-
czącesytuacji,wktórejdeskrypcjajednostkowastajesięekwiwalentemnazwy
własnej.Zdaniemautorazjawiskotozachodzi,gdy:przedmiot,októrymmowa,
nieposiadaimieniawłasnego;przedmiotposiadanazwę,aleniejestonaznana
nadawcy;wreszcieprzedmiotposiadanazwęwłasnąznanąnadawcy,aleten
woliposługiwaćsięjejekwiwalentem(Grodziński1973:53–54).
Wtymmiejscuwartodopowiedzieć,żepolatach,gdypozdefiniowaniumeto-
dologicznegocentrumonomaścizajmowalisięjużteoretycznymiperyferiami
dyscypliny,filozofowiewciąż,bezkrytyczniewierzącwreferencję,zastanawiali
sięnadgranicamiifunkcjąjednostkowychnazwgeneralnych(np.Grudzińska
2007).Wliteraturzeprzedmiotuodnajdziemywięcdefinicjetypu:ndeskrypcja
tonieodzownedlaużytkownikajęzykanarzędziedokonywaniaidentyfikacji
nazwanego»poimieniu«przedmiotuwkonkretnymotoczeniu”–topropo-
6Wtymkontekściepojawiasięproblemzjednoznacznąklasyfikacjątakich
nazw(?)jaknp.JanIIISobieski.
7Podobnie–zdaniemfilozofa–możnazałożyćistnieniepustychimionwłas-
nych,zaktórebadaczuznajenazwymitologiczneoraznazwywłasnebohaterów
literackich(comożnesuponować,żetakżeinnekategorieliterackichonimów).Jak
trafniezauważa,klasanazwiokreśleńoliterackiejproweniencjinspędzasenzoczu
niektórymfilozofom”.Wartoteżzauważyć,żedokategoriinpustychwyrażeń”ba-
daczwłączam.in.takieleksemy,jak:rusałka,cyklop,jednorożec,okrągłykwadrat
(Grodziński1984:6).
