Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
teorielingwistyczne,podsycaneprzezgenetyków,sytuująjęzykiwinnychniżdo-
tychczas,ustalonychregionachiukładach.Lingwistykatradycyjnawieswoje…
zaśgenetykalingwistycznadostarczacoraztobardziejzaskakującychargumen-
tówdotyczącychpochodzeniajęzykówietnogenezyludów,którewróżnychoko-
licznościachprzyjęłytejęzyki.Pantarhei…równieżwjęzykoznawstwie.Wiele
kontrowersjiwywołałyhipotezygłoszoneprzezfińskiegojęzykoznawcę,fonety-
kaidialektologazUniwersytetuwTurku-KaleviegoWiika.Wswychgłośnych
monografiachEurooppalaistenjuuret(2002)orazSuomalaistenjuuret(2004)Wiik
dowodził,iżfińskimwładanonakontynencieeuropejskimjużwczasachzlodo-
wacenia.TezynatematetnogenezypopulacjiFinówsformułowałonwoparciu
onajnowszeosiągnięciagenetykipopulacyjnejorazteoriękontaktówjęzyko-
wych.ZdaniemuczonegojęzykowiigenetyczniprzodkowieFinówbylipierw-
szymimieszkańcamiEuropyPółnocnejiŚrodkowej,zaśprotojęzykamiuralski-
mimówionopoczątkowonabardzowąskimobszarze,adopieropóźniejsięone
rozprzestrzeniły.
Językfińskiposiadałwprzeszłości,atakżeposiadaobecnieniekwestionowany
statuslinguafranca-jestjęzykiemdominującymwregioniebałtyckofińskim;jest
językiemwehikularnymFinów,Szwedofinów,Saamów,Karelów,Estończyków,
anawetfińskichRomów,Tatarów,Żydów.WKareliiiEstoniiposługująsięnim
niemalwszyscy,copowodujewtychkrajachswoistybilingwizm.Wprzeszłości,
wokresieistnieniaKarelo-FińskiejSRR(1940-1956),fińskibyłtamrównieżję-
zykiemurzędowym.SzczególnymprestiżemcieszysięwRepubliceKarelii,gdzie
rozwijasięfińskojęzycznepiśmiennictwo(m.in.literaturapiękna),szkolnictwo
orazmedia.Częstozaformęoficjalnąjęzykakarelskiegoprzyjmujesiętamwła-
śniejęzykfiński(hymnKareliiposiadateżwersjęfińskojęzyczną).Wczasach
sowieckichfińskipełniłogromnąrolękulturotwórcząwkrajachnadbałtyckich
okupowanychprzezZSRR.ObecnietworzyenklawywokolicachPetersburga(ję-
zykIngrów).PosiadaonswojewariantyrównieżwSzwecjiiNorwegii;manawet
„wariantykontynentalne”
,zadomowionewAmerycePółnocnejiPołudniowejoraz
wAustralii,itowróżnychwersjach-starszejinowszej.Wkrajachskandynaw-
skichmożnagoużywaćwrozmowachoficjalnych,nakonferencjach;zyskałstatus
językamniejszościowego.
Pierwowzoremmonografiistałosięstudiumwpostaciobszernegoartykułu
Zrozumiećjęzykfński,opublikowanegonałamachseriinaukowej„SpeculumLin-
guisticum”II(2014),którejredaktoremnaczelnymjestprof.JanWawrzyńczyk.
Niniejszapozycjastanowizarównorozwinięcieowegostudium,jakiznacznejego
poszerzenietematyczne.Prezentujeczytelnikowiróżnorodne,złożonekwestieję-
zykowo-kulturowewnowejodsłonie.Tymsamympragnęgorącopodziękować
PanuProfesorowiJanowiWawrzyńczykowizazachętędoprzygotowanianiniej-
szejksiążkiorazzaopiniowaniejejdodruku.
-10-
