Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rys.2.Dystrybucjajęzykówuralskich(bezetnolektówjukagirskich)
Źródło:Marcantonio2004.
Językiuralskietworząwielkąizróżnicowanąrodzinęjęzykową(rys.3),obej-
mującądwiedużepodrodziny:ugrofińską1isamodyjską(samojedzką)2(Setälä
1915;Хелимский1979;1982)oraz-wświetlenajnowszychpostulatówlingwi-
stycznych(Collinder1940;1957;1960;Angere1956;Fortescue1998)-izolowany
językjukagirski(jukagiro-czuwański,odulski)(fiń.jukagiiri),posiadającydwie
formyjęzykowe:północnojukagirską(północnyjukagirski,tundrowy,tundrowo-
1
Właściwerelacjewzajemnegopokrewieństwajęzykówugrofińskichzaczętoustalaćdopierozna-
dejściemXVIIIwieku.Wówczaszainteresowaniajęzykoznawczeobjęłycałyświat,cowdużejmierze
byłyzasługąGottfriedaWilhelmaLeibniza(1646-1716),zachęcającegodobadaniajęzykówży-
wych.Leibnizjakopierwszywyraziłmyślougrofińskiej,wzajemniespokrewnionejzesobą,grupie
narodów.Wysuniętohipotezędotyczącąwzajemnychpowiązańjęzykówuralo-ałtajskich(Matthias
Castrén,1813-1852),doczegoprzyczyniłysięrezultatybadańPhilipaJohanavonStrahlenber-
ga(1676-1747)iDanielaGottliebaMesserschmidta(1685-1735).DouzasadnieniaideiLeibniza
dążyliPhilipStrahlenbergorazHenrikBrenner(1669-1732),wykorzystującdotegozebrany,róż-
norodnymateriałjęzykowy.Wfennistycejakocezuręgranicznązaistnieniawświadomościbadaczy
właściwychrelacjigenetycznychfińszczyznyzinnymijęzykami„zrodziny”przyjmujesięrozbi-
ciehebrajskiejmonogenezy(niewiązaniefińskiegozhebrajskimigreką)przezDanielaJusleniu-
sa(1676-1752),autorarozprawyOratiodeconvenientialingvaeFennicaecumHebraeaetGraeca,
w1712rokuorazprzedmowydopierwszegosłownikajęzykafińskiego-SuomalaisenSana-Lugun
Coetusz1745roku(zob.Wiik2004a:66).
2
W1915rokuukazałasięprzełomowapracaEemilaNestoraSetäläpt.ZurFragenachderVer-
wandschafderfnnisch-ugrischenundsamojedischenSprachen,wktórejuczonydowiódłpokrewień-
stwajęzykówugrofińskichzsamodyjskimi.
-13-
