Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
(hipotezaindo-uralska)22(Tomsen1869;Anderson1876;1879;Wiklund1906;
Paasonen1907;Pedersen1933;Jensen1936;Collinder1940;Вalázs1965;Joki
1973;Collinder1974;Koivulehto1990;Койвулехто1997;Редеи1997;Carpelan
iParpola2002;Helimski2002;Euler2006),zjęzykamidrawidyjskimi(Joki1947;
Bouda1953;1955a),japońskim,koreańskim23,czukockim(Angere1951;Bouda
1955b),anaweteskimoskimi(Fortescue1988).Wjęzykoznawstwienaprzełomie
XIXiXXwiekuwysuwanohipotezyoistnieniuwprzeszłościligijęzykówuralo-
-ałtajskich,doktórejwłączanojęzykiuralskieiałtajskiezuwaginawspólnecechy
morfologiczneifonologiczne(podobieństwotypologicznejęzyków).Wuralisty-
cehistoryczno-porównawczejnowszegookresuuczeniodnosząsięjednakdotej
teoriidośćkrytycznie,bowiemnieudałosięudokumentowaćwzajemnegopo-
krewieństwazjęzykamiałtajskimianizrekonstruowaćwspólnegoprotojęzyka
(proto-language).
Niektórzyjęzykoznawcy,m.in.duńskilingwistaHolgerPedersen(1933),
przedstawicieleszkołymoskiewskiej,m.in.WładisławM.Illicz-Switycz24(Иллич-
Свитыч1966;1971-1984),SiergiejA.Starostin(Cтapocтин1989;2003),Władi-
mirA.Dybo(Дыбо1993;2004),AaronDołgopolski(Dolgopolsky1998;2008),
JewgienijHelimski25(Хелимский1984;1987),atakżeprezentującytzw.nowepo-
dejścieamerykańscybadacze,m.in.AllanR.Bomhard(1984;1996;2008;2014),
ColinRenfrewiDanielNettle(1999),włączająszeregrodzinjęzykowychdohi-
potetycznejmakrorodzinynostratyckiej26(łac.nostrdsCnaszczłowiek,krewny,
22
Hipotezatamiaławieluzwolenników.Dlajejzilustrowaniamożnaprzytoczyćnastępującezgod-
ności:1)ugrofiń.*palγɜCogrodzonemiejscezamieszkania(?))>węg.falu,falva-Cwieś);por.gr.poli-
Cmiasto)(Collinder1965b:118);2)ural.*mon-Cmówić,wspominać)>węg.mon-d-Cmówić);por.łac.
mon-eo-Cnapominać)(Collinder1965b:120);3)ugrofiń.*mone-Cniektóry)>fiń.moniitd.;por.goc.
managsitd.(Collinder1965b:120);4)ural.*weteCwoda)(>fiń.vesi,vete-itd.)~pragerm.*wēto->
st.norw.vdt-r-itd.,st.fryz.wēt-Cmokry)(Collinder1965b:126);5)ural.*neCnie)>węg.në(m)itd.;
por.łac.nēitd.(Collinder1965b:125);6)ural.*toCtamten,ów)>fiń.tuoitd.;por.gr.toCten)(Col-
linder1965b:121).
23
Możnaprzytoczyćtuodpowiedniość:fiń.jalanCnapiechotę)ikoreań.[bal]Cnoga)(zob.Wojan
2014a).
24
WdwóchpierwszychtomachsłownikaporównawczegoОпытсравненияностратических
языков(семитохамитский,картвельский,индоевропейский,уральский,дравидийский,ал-
тайский)Illicz-Switycza(1971-1976)wydawcypomieściliłącznie353zestawieniaetymologiczne
opracowaneprzezsamegobadacza(Stachowski2011:258).
25
Helimskibyłmniejprzekonanymnostratykiem;wpóźniejszychpracachunikałokreśleniano-
stratyka,opowiadałsięzauralistykąikomparatystykąuralską(zob.Helimski2006).
26
PoczątkówtejideimożnadoszukaćsięuLeibniza,którywBrevisdesignatiomeditationumde
originibusgentiumductispotissimumexindicolinguarumw1710rokujęzykiBretonów,Germanów,
Rzymian,Greków,Sarmatów,FinówiArabówchciałuznaćzapochodnedawnegowspólnegoim
języka[dzieliłtepochodnenadwiegrupy:jafetycką(bardziejpółnocną,wEuropie)iaramejską
(bardziejpołudniową)].Jednakżesamtegoterminuniewprowadził(zob.Stachowski2011:245).
-25-
