Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Językipolityka
łeczne,np.rolęzbawcy,wodza,eksperta,nswojegochłopa”czymęczennika,isą
onenajczęściej,choćniezawsze,wynikiemświadomegowyboruprowadzącego
doautokreacji.Odbiorcąmożebyćjednostkalubgrupa,przyczymnależypamiętać,
żepróczodbiorcybezpośredniegonajczęściejwzdarzeniukomunikacyjnymbierze
udziałrównieżodbiorcapośredni,którymjestkażdyobywatel.Kanałprzekazu
umożliwiapodziałtypówtekstównapisaneimówione(wtymtworzonesponta-
nicznie)orazmówionenapodstawiewcześniejprzygotowanegokonspektu,atakże
narelacjonowanebezpośrednioitakie,którezostałyprzedupublicznieniempod-
daneobróbcetechnicznej.Napodstawiekryteriumcelumożnaodróżnićteksty
ocharakterzerytualnym,przewidywalnymodtakich,którewdużejmierzesą
efemeryczne,atakżewypowiedziprymarnieinformacyjneodtych,którepełnią
przedewszystkimfunkcjęperswazyjną.Analizatematu,którywdużejmierze
wpływanaukształtowaniestylistycznetekstu,zmierzakuwyodrębnieniunkręgów
wartości,któresąpromowanelubodrzucane,bronionelubzwalczane”51,oraz
ustaleniuwagiomawianychspraw.Wykorzystanieostatniegoczynnika-miejsca-
zakładawyodrębnieniemiejsc,którezdefinicjiprzeznaczonesądowystąpień
publicznych,oraztakich,któresłużątemujedyniedoraźnie.Niektóreznichdo-
datkowowymuszająoficjalnośćużywanegojęzyka.
PropozycjaPrzybylskiejzawierawielecennychspostrzeżeń.Należyjednak
zauważyć,żeoilekryteriumtematurzeczywiściejestwstaniepomócwwyodręb-
nieniupewnychtypówtekstów(np.orędzia,jakouroczystegooświadczeniaoszcze-
gólnejtematyce,czyprogramupartii),otyleprzyocenieinnychjestzupełnie
nieprzydatne-większośćbowiemtypówtekstów,wktórychrealizujesięjęzyk
polityki,niemagatunkowonarzuconejtematyki,wzwiązkuzczymdwateksty
należącedotegosamegotypumogąsiębardzoodsiebieróżnićrównieżpodwzglę-
demstylistycznym.Ograniczonezastosowaniemarównieżkryteriumcelu-za-
znaczyliśmywcześniej,żetekstypolitycznetotakie,którychnadrzędnąfunkcją
jestfunkcjaperswazyjna.Możnabywięcconajwyżejmówićoróżnymstopniu
realizacjiwnichfunkcjiinformacyjnej(czyinnych).Gdybypodjąćpróbęwyko-
rzystaniapropozycjiPrzybylskiejwceluszczegółowegoscharakteryzowaniawy-
powiedzisejmowych,powiedzielibyśmy,żejesttotakityptekstu,któregonadawca
zwracasiębezpośredniodoposłówobecnychnasaliobrad,jednakpośrednimi
odbiorcami,znacznieistotniejszymizpunktuwidzeniacelu,jakimjestuzyskanie
poparciadlawłasnejpartii,sątelewidzowie,mogącyśledzićobradydziękirelacji
nażywo.Nadawcanajczęściejkorzystazkonspektu,przygotowanegouprzednio
wformiepisemnej(dziękiczemuwypowiedźzawierawieleelementówoficjalnych),
51R.Przybylska,tamże,s.283.
32
