Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WaleryPisarek:Analizatreściprzekazów.Procedurabadawcza
morfemówgramatycznychprzezliczbęmorfemówleksykalnych(semantemów).
Morfemyleksykalne(semantemy)służąteżjakojednostkianalizywbadaniu
tematykitekstów(oczymonemówią).
Wyrazuważanyjestzwyklezanajmniejsząjednostkęanalizy.Takm.in.pi-
sząonimBernardBerelson,OleHolstiiRichardBudd,atakżePawełDubiel.
Wpraktycebadawczejuwzględniasięalbowszystkiewyrazyużytewanalizowa-
nymtekście,albotylkopewneichtypy,jaknp.nazwiska,nazwymiejscowości,
nazwykrajówiinstytucjiczyteżwyrazyoznaczającejakieśwybraneważne
pojęcia.Jakojednostkaanalizywyrazznajdujezastosowaniewbadaniachop-
artychzarównonakategoryzacjiautomatycznej(jednostkąanalizyjestwówczas
faktycznienietylewyrazjakojednostkaleksykalna,cosłowoformarozumiana
jakociągliter,przedktórymipoktórymwystępujepustemiejscewtekście),
jakinakategoryzacjidokonywanejprzezbadacza.
Wszystkiewyrazywystępującewanalizowanymtekściekategoryzujesię
przedewszystkimwbadaniachstylistycznych.Istotnymwskaźnikiemstylutekstu
jestfrekwencjaróżnychtypówwyrazów,np.stosunekliczbyużytychrzeczowni-
kówdoliczbyspójnikówitd.Wszystkiewyrazymusząteżbyćwziętepoduwagę
wbadaniachzmierzającychdookreśleniastopniatrudnościsłownictwatekstów,
zależyonbowiemm.in.odczęstościużyciawyrazówdługich(np.ponadtrzysy-
labowych),zapożyczonych,rzadkoużywanych,zawierającychprzyrostkiiprzed-
rostki,abstrakcyjnychiterminów.Wszystkiewyrazyuwzględniasięnaogół
zawszewtedy,kiedyprzedmiotemanalizyjestformaprzekazów(awięcto,jak
treśćzostaławyrażona).Wanalizach,któresiękoncentrująnatreściprzekazów,
pomijasięzazwyczajwyrazygramatyczne(tzn.spójniki,przyimkiipartykuły).
Odpowiednioskategoryzowanepozostałewyrazypozwalająwnioskowaćotema-
tycetekstu,postawienadawcy,propagowanejprzezniegohierarchiiważnościitp.
Analizazawartościopartanaanalizieleksykalnejdajeszczególnieinteresujące
wynikiwówczas,kiedyrozporządzamysłownikiemfrekwencyjnymdanegoję-
zyka.Porównanieczęstościużyciaposzczególnychwyrazówwbadanymtekście
zichrangamiwogólnymsłownikufrekwencyjnymumożliwiaokreślenieswoi-
stościtegotekstu.Zatypanalizyzawartościmożnauznaćtechnikęwyznaczania
wyrazówkluczowychlubpojęćkluczowychdladanegotekstu2.
Ozastosowaniachróżnychnazwwłasnychjakojednostekanalizybyłajuż
mowawinnymmiejscu.Wdziejachanalizyzawartościprasyzużyciemwyra-
zówjakojednostekszczególnieważnąrolęodegrały—choćbyzewzględuna
ogromnymateriał—badaniaprzeprowadzonenaprzełomielat40.i50.wUSA
podkierunkiemHaroldaD.Lasswella(znanejakoRADIRstudies)3.Lasswell
zastosowałwnichnadużąskalęswojąwcześniejsząkoncepcjęwnioskowania
2WPolscezaG.BachelardemiP
.GuiraudemspopularyzowałtętechnikęWyka(1962).
Wodniesieniudotekstówprasowychzob.teżPisarek(1972).
3Lasswell,Lerner,deSolaPool(1952).SkrótRADIRoznaczanRevolutionandDeve-
lopmentofInternationalRelations”
.
25
