Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
JęzykZręcznieNiejasny
takżezapomocąmimiki,tonugłosu,intonacjiiakcentowania,używaniapauz,mowy
ciała,sposobuporuszaniasię,ubioru,przestrzeni(proksemika)iwieluinnychśrodków.
Zrozumiałośćprzekazujestdoskonaławtedy,gdyodbiorcarozumieiuświadamia
sobieintencjenadawcy.Toniejesttak,żenadawcaponosiwyłącznąodpowiedzialność
zazrozumieniewysłanegokomunikatu.Taodpowiedzialnośćwnajprostszymujęciu
jestpodzielonapomiędzynadawcęiodbiorcę,chociażwieleosóbmożesięztymstwier-
dzeniemniezgodzić.Łatwiejiwygodniejjestprzecieżwskazaćnkozłaofiarnego”,niż
wziąćodpowiedzialnośćzaporażkękomunikacyjną,brakporozumienia.Docho-
dzimywięcdobłędówilapsusówjęzykowych,bardziejlubmniejgramatyczno-sty-
listycznychkonstrukcji.Jakżeczęstojestwużyciuzwrot:nOch,źlecięzrozumiałem”.
Złezrozumieniekomunikatumożebyćbłędemwynikającymzróżnicpomiędzyna-
dawcąaodbiorcą,rozmaitychdoświadczeń,wartości,przekonań,oczekiwańczyin-
tencji.Możebyćtakżezamierzonymefektemstosowanianspecyficznego”języka.
Tutajwciążmamyciekawąkwestię,nadktórąsięzastanawiamy.Jakpowinniśmy
dalejprzedstawiaćtreśćtejksiążki?Czypowinniśmyużywaćzwrotunjęzykzręcznie
niejasny”,czyteżzwrotunjęzykspecjalnieniejasny”.Różnicasprowadzasiędosłów
nzręcznie”inspecjalnie”.
Wsłowniku2słowonzręcznie”jestzdefiniowanejakosposóbodznaczającysiędużą
sprawnością(fizyczną),aletakżejakospryt,pomysłowość,przebiegłość(zręczniecoś
przedstawić,ocośpoprosić,pokonaćlubcośominąć).Słowonspecjalnie,specjalny”
oznaczacośwyjątkowego,niezwykłego.Możetodotyczyćosoby,rzeczy,zachowania,
sytuacji(specjalnetraktowanie,specjalnepotrawyitp.).
Wybórbyłwięctrudny.Boprzecieżcoś,corobimyzręcznie,teżrobimywjakimś
celu—spełnionejesttutajrozumienie,żenspecjalnie”.
Wkońcuwybraliśmyokreślenienzręcznie”.Dlaczego?Otóżkażdesłowomaswoją
denotacjęikonotację.Detonacjąjestto,codanesłowonazywa—np.ocean.Ocean
tojedenztrzechnajwiększychakwenównanaszejplanecie.Konotacjategosłowato
naszeemocjonalneznimskojarzenia.Takwięcbezmiarwody,wodnapustynia,bogac-
tworóżnychformżycia,niezbadanegłębie,ryzykoiniebezpieczeństwo,aletakże
oceanmożliwości,miłościiuczuć.
Innąprzesłankąbyłoto,żewyrazybywająnacechowane(pozytywnielubnegatyw-
nie).nZręcznie”wydajesięnamdośćpozytywnienacechowaneidającewięcejpo-
zytywnychskojarzeńemocjonalnychniżokreślenienspecjalnie”(chociażnspecjalnie”
wpewnychsytuacjachteżjestbardzotrafneiwłaściwe).
Podczasanalizykonotacjiprzyszłanamnamyślsytuacjazobszaruwojenszy-
frów(trwajązapewnedodzisiaj).Celemszyfrujestprzekazaniewsposóbutajniony
informacji.Szyfrniepowinienbyćłatwydozłamania,czylidopoznaniaizrozumienia
2B.Dunaj(red.),Słownikwspółczesnegojęzykapolskiego,WILGA,Warszawa1996.
