Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Językowaprojekcjaemocjiwwypowiedziachdzieci...
Myślorolijęzykawpoznawaniurzeczywistościisamegosiebieod-
bijasięgłębokimechemwrozważaniachwielkiegofilozofajęzykaH.G.
Gadamera.Jegozdaniemfljęzykowawykładniaświatapoprzedzazawsze
wszelkąmyśliwszelkiepoznanie.Uczącsięjej,wychowujemysięwświe-
ciezarazem”[H.G.Gadamer1979,s.57].flWzwierciadlejęzykamożemy
zobaczyćpoglądynaświatposzczególnychludów,ba–nawetstrukturę
ichkulturyażdonajdrobniejszychszczegółów”[tamże,s.54].flWewszel-
kiejnaszejwiedzyonassamychioświeciejesteśmyjużraczejogarnię-
ciprzezjęzyk,przeznaszwłasnyjęzyk.Wychowujemysię,poznajemy
świat,poznajemyludziiwkońcupoznajemynassamych,uczącsięmó-
wić”[tamże,s.55].flJęzyktowszechogarniającawykładniaświata–idla-
tegoniedasięjejniczymzastąpić.Światjestdlanaszawszeświatemjuż
zinterpretowanymwjęzyku”[tamże,s.103].
HipotezaE.Sapira–B.L.Whorfa,rozwijanawlatachdwudziestych
itrzydziestychwStanachZjednoczonych,aspopularyzowanapodkoniec
latczterdziestychnaszegowieku,pokrywasięwdużejmierzezideąza-
wartąwteoriiW.vonHumboldta.7E.Sapir,będącjęzykoznawcąietnolo-
giem,odegrałogromnąrolęwbadaniachjęzykówplemionIndianamery-
kańskich.Jegorefleksjenatematkulturotwórczejrolijęzykasąwynikiem
konkretnychbadańiwnikliwychobserwacjitychżespołeczeństw.Poglą-
dyE.SapirasąowielebardziejumiarkowaneodpoglądówW.vonHum-
boldta.MyślE.Sapiradasięnajogólniejująćwsposóbnastępujący:fl[ł]
językdanejzbiorowościludzkiej,któramówiimyśliwtymjęzyku,jestor-
ganizatoremjejdoświadczeniaikształtujedziękitemujej»świat«i»spo-
łecznąrzeczywistość«.[ł]wkażdymjęzykuzawartyjestswoistypogląd
naświat”8[A.Schaf1964,s.89,91].
WjednymzfragmentówpracyE.Sapirapt.TheStatusofLinguistics
asaScience,którabyłabezpośredniąinspiracjądlaB.L.Whorfa,czytamy:
7
ZdaniemA.Schafajesttozjawiskootyleciekawe,flżeidzietuokongenialność,anie
oprostąkontynuacjęideiskądinądznanych,orazżestaramyślwypływananowojako
wynikuogólnieniamateriałuempirycznego.Whorfnajprawdopodobniejwogólenie
znałpoglądówHumboldta.ByłyonenatomiastzpewnościąznaneSapirowi,aleijego
myślinatematrolijęzykawpoznaniu,któreskłoniłyWhorfadodalszychposzukiwań,
niemająbezpośredniegozwiązkugenetycznegozpoglądamiWhorfa.Wkażdymrazie
niemanatodowodów”[A.Schaf1964,s.86].
8
Wewstępiedowybranychesejówpt.Kultura,język,osobowośćautorstwaE.Sapira
czytamynastępującesłowaA.Wierzbickiej:flDlaSapirajęzykbyłzjawiskiemfascy-
nującym,[ł]byłkluczemdokultury,kluczemdomyśli.Światludzkitymróżnisię
odświatanaukprzyrodniczych,żejesttoświatznaczeń.[ł]JęzykbyłdlaSapira
aspektemkultury.Jakcałakulturawartbyłbadaniairozumieniaprzedewszystkim,
jeśliniejedynie,właśniewodniesieniudoludzkiegoświataznaczeń”[A.Wierzbicka
1978,s.19–20].
