Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Językowaprojekcjaemocjiwwypowiedziachdzieci...
pozycjągierjęzykowych,koncepcjąrodzinnegopodobieństwairozmy-
tychgranickategorii.Filozoficznymźródłemdlasemantykikognityw-
nejsąteżtepraceH.Putnama[1975a,1975b],wktórychprzedstawiono
holistycznąkoncepcjęznaczenia,zgodniezktórąznaczeniejestrezulta-
teminterakcjizachodzącychmiędzyrzeczywistością,ujmującymjąumy-
słem,przestrzeniąspołecznąogarniającąteprocesyorazjęzykiem[por.
K.Korżyk1992,s.64].Teoriakategoryzacjizjejdwomapodstawowymi
aspektami–prototypemiefektemprototypowym,pochodzibezpośred-
nioodE.Rosch[1978],więcjestflpsychologicznymkorzeniem”języko-
znawstwakognitywnego.Zflpsychologiipostacilingwistykakognitywna
zapożyczyłasposóbpoznawania,anastępnieopisywaniazapomocąję-
zykaprzedmiotówjakocałości,realizujączasadęholizmuigestaltyzmu,
zgodniezktórącałośćjestprostszasemantycznieniżjejczęści[por.I.No-
wakowaska-Kempna1995,s.24].Ponadtopsychologiapostacidostarczy-
łajęzykoznawstwubardzoużytecznychpojęćflfigury”ifltła”,którewy-
korzystanom.in.przyflkonstruowaniusceny”wkoncepcjiR.Langackera.
Problematykapsychologicznaodbijasięechemrównieżwsubiektyw-
nychaspektachznaczenia,podkreślanychprzeztegożbadacza[1988a].
Bezpośredniąprzyczynąsformułowaniapodstawowychzałożeńjęzyko-
znawstwakognitywnegobyłrodzącysięopórwobecsemantykigenera-
tywnejN.Chomsky’ego,rozwijającejsiębardzointensywniewStanach
Zjednoczonych.
Najważniejszepostulatyjęzykoznawstwakognitywnegocharakte-
rystyczneprzedewszystkimdlawersjiamerykańskiej.17
10Metaforananowoodkryta.Metaforatraktowanadotychczasjako
zjawiskotekstowo-stylistyczne,służącewyrażaniuindywidualnej,wy-
kreowanejwizjiświata,wopracowaniachkognitywistówzyskałastatus
podstawowegomechanizmupoznawczego,którysłużyujmowaniuina-
zywaniunieznanychwcześniejobszarówdoświadczeniaprzezodwołanie
siędodoświadczeńznanych[por.R.Grzegorczykowa2001,s.82;R.Ka-
lisz,W.Kubański1989,s.17–19].Językoznawstwokognitywnepotrak-
towałometaforęjakocentralnezagadnienieteoriijęzyka.Podstawowym
aspektemteoriimetaforystałosięzjawiskopercepcjijednejdomenyprzez
drugą.Badaczeposłużylisięwtymmiejscupojęciemdomenyźródło-
wej–wyjściowej,którąnależytraktowaćjakodomenęfizyczną,idome-
17
ModelgramatykikognitywnejzostałzaproponowanyprzezR.Langackera[1987]
wksiążcept.FundationsofCognitiveGrammar.Gramatykakognitywnarozwijanajest
takżeniezależnieodR.Langackeraprzezinnychjęzykoznawcówamerykańskich,ta-
kichjak:G.Lakof,M.Johnson,M.Turner,R.Jackendofiwieluinnych.Naprzykład:
[G.LakofiM.Johnson1980;G.Lakof1987;R.Jackendof1983,1987,1991;G.Lakof,
M.Turner1989].
