Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.2.FORMACJEPOKREWNE
jakiejkolwiekwiedzyoichpochodzeniu”(Sławiński1994:228).MikićiSuzanićuzupeł‑
niają:nSkrzydlatesłowoznajdujesięmiędzyprzysłowiemisentencją.Granicamiędzy
przysłowiemiskrzydlatymsłowemjesttaka,żeautorskrzydlategosłowajestznany,
aprzysłowianie”(1994:8).DanicaŠkaraprecyzuje,żeskrzydlatesłowoto:nKrótka
maksyma,którawprzekonującysposóbwypowiadajakieśproblemycodziennegożycia
wspołeczeństwieiczęstosłużyjakozasadaokreślonegodziałania.Podczasgdyprzysło‑
wiewypowiadaogólnedoświadczenie,toskrzydlatesłowowykazujezainteresowanie
współczesnymi,aktualnymiwydarzeniami”(Škara1997:17).Związekskrzydlategosło‑
wazaktualnymiwydarzeniamiorazhasłemisloganempodkreślająrównieżinneźród‑
ła(Simeon1969:722;MarkoBi}1991:10),natomiastWaleryMokijenkoakcentuje
ekspresywnośćiemocjonalnośćskrzydlategosłowajakocechystyluindywidualnego7.
Niektóreprzysłowiamogązaistniećjakoskrzydlatesłowa8.
Slogan(ang.,zceltyckiegosluagh‑ghairm‘okrzykwojenny’)-1.sformułowanie
zwięzłe,zręczne,pomysłoweinatylestylistyczniewyraziste,bywryćsięwpamięć,
nakłaniającedoczegośodbiorcę,sugerującemujakieśmniemanielubsposóbpostępo‑
wania.Stanowiistotnyśrodekoddziaływaniawróżnychodmianachdyskursuperswazyj‑
nego,przedewszystkimjednakwodmianiehandlowej,2.pompatycznyfrazesbezkry‑
tyczniepowtarzany(Sławiński1994:128);ńkotskibojnipoklić;parola,lozinka‑uspjela
iprivlaćnareklamnarećenica(Simeon1969:436).Funkcjęreklamowegozalecenia
możepełnićrównieżprzysłowie,któredodajezaleceniuwymiarpowszechnejakcepto‑
walności(Mikić,Suzanić1994:10).Wliteraturzeprzedmiotumożnasięspotkaćztwier‑
dzeniem,żeniektóreprzysłowiabyływcześniejsloganami(Reboul1980:299).
Wyrażenie(przysłowiowe)-zwaneteżzwrotemprzysłowiowym-nie
mapostacizdania,jestaluzjądosprawisytuacji,któremiałymiejsceprzedwiekami,
czyliwmomenciepowstaniawyrażeniaibyływówczaspowszechnieznane,leczobec‑
nieuległycałkowitemuzapomnieniu,awiadomośćonichprzetrwaławpostaciwtór‑
nej,nalegorycznej”;stosowanejedyniewpewnych,ściśleokreślonychprzypadkach;jest
swoistąskamielinąjęzykową(Krzyżanowski1969:IX-XI);jestfrazememwerbalnym,
ściślezwiązanymzkontekstem,bezktóregoniejestzdaniem;niepretendujedobycia
wartościąogólną(Škara1997:17;Mikić,Suzanić1994:10).
Wyrażenieporównawcze-niesamodzielnapozazdaniemforma,zawie‑
rającaporównaniejakiejścechydowybranegodrogąpodobieństwaelementu(Mikić,
Suzanić1994:10).
Porzekadłowedługniektórychsłownikówjestrodzajemprzysłowia(Simeon
1969:I,582),wedługDalanpierwsząpołowąprzysłowia”,natomiastG.L.Permiakow
wypowiadasięonimobrazowo:Porzekadłotokwiat,aprzysłowietoowoc(za:Stoji~i}
1983:10).BliskośćprzysłowiaiporzekadłazauważaG.L.Permiakow,definiującpierwsze
7
В.М.Мокиенко,К.П.Сидоренко,СловарькрылатыхвыраженийПушкина,Санкт‑Петербург1999.
8
Rozważaniateoretyczno‑metodologicznenatematskrzydlatychsłówiprzeglądichdefinicjiprzedstawiająDziuba,
Wyżkiewicz‑Maksimow2001:27-36,więcejiszerzejW.Chlebda,Szkiceoskrzydlatychsłowach.Interpretacjelin‑
gwistyczne,Opole2005;zob.takżeH.Markiewicz,A.Romanowski,Skrzydlatesłowa,Warszawa1990;T.Z.Orłoś,
J.Hornik,Czesko‑polskisłownikskrzydlatychsłów,Kraków1996;W.Chlebda,W.M.Mokijenko,S.G.Szuleżkowa,
Rosyjsko‑polskisłownikskrzydlatychsłów,Łask2003iin.
27
