Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
EwaKosowska
zaniachzminionymizdarzeniami,pamięciąludzkichpostaw,zakorzenionymi
wprzeszłościfundamentamiokreślonegosystemuwartości.Takrozumianego
kontekstukulturowegoniesposóbpoddaćpełnejdyskursywizacji,niesposób
opisaćiracjonalniezinterpretować.Możnatorobićwybiórczoietapowo,alenie
całościowo.Każdyużytkownikkulturyjestwjakimśstopniuuwrażliwionyna
jejkontekst;możegoczęściowoznaćirozumieć,alemusiodbieraćgo(niekiedy
bezrefleksyjnie),odczuwać,posługiwaćsięnim,wykorzystywaćgowkontak-
tachzewspółplemieńcami.Wkomunikacjimiędzynarodowejwłaśniekontekst
kulturowyutrudniaporozumienie;wnosiznaczenianieczytelnedlajednejze
stroniniezawszedokońcauświadamianeprzezdrugą.Własnezachowania
uznawanezaoczywistewzderzeniuzzachowaniamioczywistymidlainnych
ujawniająswójniedostrzegalnyuprzedniopotencjałznaczeniowy,apróbaich
adaptacjidoinnegosystemukulturowegoczęstozmieniasięwparodię.Na
obcychoburzamysięlubśmiejemyznichprzeważniewtedy,gdyniepotrafią
odnaleźćsięwnajbardziejtypowychdlanassytuacjach,gdyniezdarnieimitują
naszezachowaniabądźtraktujązlekceważeniemto,comyszanujemyszczegól-
nie.Taniezdarnośćniejestefektemkonkretnej,doraźnejsytuacji;jestefektem
nieznajomościkształtowanegowdługimczasiekontekstukulturowego,spra-
wiającego,żenaszezachowanianiuansująsię,żezaczynamywnichdostrzegać
detale,któreskrywanezaparawanemoczywistościuprzedniobyłynawetdla
nassamychnieczytelne.
Spektakularnymprzykłademkontekstukulturowego,zktóregoistnienia
zaczęliśmysobiezdawaćsprawęstosunkowoniedawno,mogąbyćreguły
proksemiczne–uniwersalne,ajednocześnieniecoinaczejrealizowanewkażdej
społeczności.Dzisiajumiemyjużzapytaćoznaczeniedystansówinterpersonal-
nych,alewkażdejkulturzenadalfunkcjonujewieleregulatorów,októreza-
pytaćniepotrafimy,ponieważniedokońcauświadamiamysobieichistnienie.
Trudnoprzytymwykluczyć,żefunkcjonująonenadalwłaśniedziękitemu,iż
niezostałyrozpoznane,atymsamymnieuległykontestacjiidestrukcji.
EdwardT.Hall,jedenzwspółtwórcówproksemiki,zwróciłuwagęna
znaczeniekontekstuwprocesieorganizowaniaspołecznejkomunikacji:jego
zdaniemistniejąspołeczności,wktórychporozumieniejęzykowejestznacząco
zdominowaneprzezkontekstsytuacyjny,silniezakorzenionywprzeszłości
(awięcdysponującetzw.kulturąwysokiegokontekstu),orazspołeczności,
wktórychznaczeniekontekstujestmarginalizowanenarzecznieustannie
aktualizowanychwerbalnychinstrukcjiikomentarzy(takbywawflkulturach
niskiegokontekstu”).ByćmożerozstrzygnięciaHalla,którykulturępółnoc-
noamerykańskąuznałzakulturęniskiegokontekstu,ajapońską–zakulturę
wysokiegokontekstu,sązbytradykalne,awykorzystanieprzezniegorolikon-
tekstuwfunkcjikryteriumtypologiikultur–przedwczesne(przecieżkażda
kulturaokresowoposługujesiębądźdosłownością,bądźsymboliką),niemniej
zwrócenieuwaginatenproblemniewątpliwiemaznaczeniefundamentalne.
