Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
17
pewnegoprądumyślowego,odsamegopoczątkuobecnegowamerykańskiejtradycji
politycznej.Łączyskrajnyindywidualizmzakorzenionywpurytańskichprapocząt-
kachzbezkompromisowymdążeniemdowolnościirówności,przyjednoczesnym
propagowaniuprawawłasności.Topowoduje,żepracanadspuściznąWarrenastaje
siętrudemwartympodjęcia.
NiezwykłośćWarrenapolegatakżenajegoogromnejintelektualnejsamodziel-
nościiniezależnościwbudowaniuprekursorskichpoglądów.Warrenswojeteorie
tworzyłnietylkoniezależnieodwspółczesnychmumyślicieli,lecztakżerzadko
powoływałsięnapoprzedników.Istniejetendencjadoporównywaniajegomyślizfi-
lozofiąPierre’aJosephaProudhonawkontekściekoncepcjiwłasności,wolnościiich
stosunkudopaństwaczynawetprzedstawianiaWarrenajakonaśladowcyProudho-
na.PoglądyWarrenabyłyjednakwpełniukształtowanejużpodkonieclatdwudzie-
stychXIXwieku-ponaddekadęwcześniejniżProudhonogłosiłswojesłynnedzieło
Qu’estcequelapropriété?.Zzachowanychzapiskówniewynika,żeWarrenznał
francuski,apierwszedziełoProudhonaQu’estcequelapropriété?zostałoprzetłu-
maczonenaangielskiprzezBenjaminaR.Tuckeradopierowroku1876,dwalatapo
śmierciautora.Zcałąpewnościąjednak,jeślinieczytałQu’estcequelapropriété?,
toznałhasłoProudhonaprzedstawiającewłasnośćjakokradzież17.
Wswoimtekściezroku1854Warrenprzywołujedwóchreformatorów,zktó-
rychjedengłosi,iżnwszelkawłasnośćtokradzież”,podczasgdydrugiutrzymuje,że
nkażdyzysktorabunek”18.Odwołującsiędoreformatora,którytwierdził,iżkażda
własnośćtokradzież,Warrennawiązujedogłośnegofragmentuotwierającegosłyn-
nedziełoProudhona:
gdybymmiałodpowiedziećnanastępującepytanie:czymjestniewolnictwo?,odpowiedział-
bymjednymsłowem:żejestmorderstwem.Mojeprzekonaniebędziejasneodsamegopo-
czątku.Niebędępotrzebowałdługiegoprzemówienia,abywykazać,żewładzapozbawienia
człowieka[samodzielnego]myślenia,woli,osobowościjestwładząnadżyciemiśmiercią,
auczynieniezczłowiekaniewolnikajestmorderstwem.Przechodzącdodrugiegopytania
-czymjestwłasność?-czyżniemogęodpowiedziećpodobnie,jestkradzieżą?Niemając
pewności,żeniebędęźlezrozumiany:drugiwniosekjesttylkomodyfikacjąpierwszego19.
Koncepcjawspólnejwłasnościziemiorazwszelkichzasobównaturalnychwpo-
łączeniuzagitacjąprzeciwkospekulowaniuwartościąnieruchomościoraztenden-
17
Por.takżeE.Schuster,AStudyofLeft-WingAmericanIndividualism,nSmithCollegeStudiesin
History”,vol.17(1931-1932),s.92.
18
J.Warren,ToEnquirers,nPeriodicalLetter”,vol.1,no.2,August1854,s.22-23.Obasloganypo-
zwalająnazidentyfikowanieprzywołanychprzezniegoreformatorów.PierwszymznichjestProudhon,
drugimzaśThomasLowNichols.PrzywołanyprzezWarrenafragmentpochodzizksiążkiNicholsów
poświęconejzagadnieniommałżeństwa,por.T.L.Nichols,M.G.Nichols,Marriage:ItsHistory,Charac-
ter,andResults,V
.Nicholson,Cincinnati1854,s.379.
19
nSij’avaisàrépondreàlaquestionsuivante:Qu’est-cequel’esclavage?etqued’unseulmotje
répondisse:c’estl’assassinat,mapenséeseraitd’abordcomprise.Jen’auraispasbesoind’unlongdiscours
pourmontrerquelepouvoird’ôteràl’hommelapensée,lavolonté,lapersonnalité,estunpouvoirdevieet
demort,etquefaireunhommeesclave,c’estl’assassinat.Pourquoidoncàcetteautredemande:Qu’est-ce
quelapropriété?nepuis-jerépondredemême:c’estlevol,sansavoirlacertitudeden’êtrepasentendu,
bienquecettesecondepropositionnesoitquelapremièretransformée?”P.J.Proudhon,Qu’est-cequec’est
quelapropriété,ou,Recherchessurleprincipedudroitetdugouvernement,Prévot,Paris1841,s.1-2.
