Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wprowadzenie
Funkcjonująoczywiścietakżeinneokreśleniatego,conamsiędziśpodo-
ba,aletetrzywyżejwymienionewspecyficznysposóbłączykilkakontekstów,
którepozwolą-mamnadzieję-przybliżyćto,codziśjestestetycznieinteresu-
jące:zarównowsensieteoretycznym-jakoprzedmiotdyscyplinyestetyki,jak
ipraktycznym-jakoprzedmiotestetycznychfascynacji.Ponadto,terminyte
-niezawszewszystkierazem,aleujmowanewróżnychkonfiguracjach-bywają
stosowanewymiennie(choćczęstoniezbytzasadnie,bozakresyichznaczeńpo
prostusięniepokrywają),niekiedyteżwyliczanesąvjednymtchem”
,jakbydzie-
liływoczywistysposóbwielewspólnychcechluboznaczałyjakiśrozpoznawalny
kulturowo-estetycznysyndrom6.
Mamywięcnazwy,leczniebardzowiemy,cosięzanimikryje.Trudnowo-
bectego,wpierwszejkolejności,oprzećsięwrażeniu,żeprzestanolubićrze-
czyzwykłe,znajome,proste,wytłumaczalne,mającejakąśczytelnągenezęlub
ramypojęcioweuchwytnewtradycjiestetyki.Dawniejborykanosięnagruncie
refleksjiestetycznejzzupełnieodwrotnymproblemem:wielezjawiskistniało,
zanimuformowałsiędyskursestetyczny,aleniebyłodlanichstosownychczy
odrębnychnazw.Należałowówczasszukaćodniesieńimplicitedopojęćna-
wetnajbardziejpodstawowych,jaktwórczośćczydoświadczenieestetyczne7.
Współcześnienapierwszyplanwysuwasięsytuacjapodwójnieodmienna.Nie
tylkodesygnatywspomnianychnazwcechująogromnazłożoność,wewnętrz-
niesprzecznewyróżnikiinagromadzenieprzykładów(awszystkoto-rzecz
jasna-utrudniarozumienieowychterminów).Jestcoś,comożebardziejiry-
towaćświadomegoodbiorcękultury.Otóżzdawkowe,alepowszechniespo-
tykaneinformacjelansująceproduktywstylachkamp,glamourczyvintage
obiecują,żebędziemymielidoczynieniazczymśwyjątkowym,czegoitaknie
zrozumiemy,możemynatomiasttylkopoczućśAleuczucieto,zkolei,nigdy
niebędzietakiesamo,jakuinnychludzi,niedasięwięcgoporównaćiprzez
takieporównaniezweryfikować.Noiprzydarzynamsięonotylkonachwilę.
Budzićpodejrzeniepowinnowięcwłaśnieto,żeużywasięowychsłówdoopisu
konkretnychzjawiskjakostylówitownajbardziejobciążonymsensietegosło-
6Oczywiście,jakopierwszyprzychodzinamyślsyndromjakiegośkryzysuopar-
tegonadeformacjachiuproszczeniachtego,cominione,alboupadekpiękna.Dotych
sugestiipowrócę,niestanowiąonejednakmeritumpodjętychturozważań.
7Zob.WładysławTatarkiewicz,Dziejesześciupojęć,PWN,Warszawa1988,s.12-
18.Niewszyscytakuważają.Niektórzysądzą,żewłaściwerozumienieestetycznościzo-
stałozapoznane,awywodzeniegoodBaumgartenajestnieefektywnewanaliziewielu
zjawiskinależywrócićdoszerokiegoArystotelesowskiegoterminuaisthesis,zob.np.
SusanBuck-Morss,AestheticsandAnaesthetics:WalterBenjamin’sArtworkEssayRecon-
sidered,vOctober”1992,vol.62,s.5-6.Jednakowożróżnicepomiędzydyskursemeste-
tycznymapoetykąsąoddawnapodkreślane,zob.JohnS.Marshall,ArtandAestheticin
Aristotle,vTeJournalofAestheticsandArtCriticism”1953,vol.12,nr2,s.228-231.
