Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Kapitałspołecznyapostawyidziałaniaprzedsiębiorcze
regulacjiprawnychitp.Jednaknieformalnenormyetyczneprzyczyniająsię
doznacznegoobniżeniatego,coekonomiścinazywająkosztamitransakcji”
.
KolejnąistotnąfunkcjąkapitałuspołecznegowujęciuF
.Fukuyamy(2002)
jestdemokratycznarolazapobieganiatyranii.Kapitałspołeczny,jaksięoka-
zuje,umożliwialudziomrealizacjęnietylkowłasnych,alerównieżwspólnych
celów.Kluczoweznaczeniemajątutajstowarzyszenia,któreprzyczyniająsię
doutrzymaniazdrowejdemokracji,atakżespołeczeństwoobywatelskie,któ-
rewidzianejestjakokoniecznywaruneknowoczesnejdemokracjiliberalnej.
Brakinicjatywyzestronyobywatelizmuszałbypaństwododziałaniaipo-
dejmowaniadecyzjizanich.Azdaniemautora,kapitałspołeczny,stanowiący
atrybutstrukturspołecznych,niemożebyćpoddawanybezpośredniejkontro-
lirządu.Niemożliwajestbowiemcałkowitazmianaczynnikówkulturowych
naskutekingerencjipaństwa.Trudnotakżeskłonićjednostkidostowarzy-
szaniasię,obywatelskiegozaangażowaniaiwiększegowzajemnegozaufania.
Rolapaństwa,wedługF
.Fukuyamy(1999),powinnapolegaćnawspieraniu
rozwojukapitałuspołecznegopoprzezedukację-jakonarzędziesocjalizacji
wkierunkupożądanychwspołeczeństwienormorazpoprzeztakiedostar-
czaniedóbrpublicznych,jakbezpieczeństwoiprawawłasności.
RobertD.Putnam.Wzakresiedoprecyzowaniaipełniejszegozrozu-
mieniaistotykapitałuspołecznegowielewnosząpraceR.D.Putnama,któ-
ry,podobniejakF
.Fukuyama,wychodziodustaleńJ.Colemana,alerefleksje
nadkapitałemspołecznympodejmujeprzedewszystkimwkontekściespołe-
czeństwaobywatelskiego.Wydajęsię,żeistotękapitałuspołecznegosprowa-
dzadozaufania,normspołecznych(normwzajemności)orazzaangażowania
wewspólnedziałania,któretworząswoistesieci.ΠNormyuogólnionejwza-
jemnościisieciobywatelskiegozaangażowania-pisał-sprzyjająspołeczne-
muzaufaniuiwspółpracy,ponieważzmniejszająkorzyścizwyłamywaniasię,
redukująniepewnośćidostarczająwzorówprzyszłejwspółpracy”(Putnam
1995:276).Jegozdaniem,zaufanieisiećobywatelskichpowiązańsąważ-
niejszeniżregulacjeigwarancjeprawne.BojaktwierdziF
.Fukuyama(1997),
prawo,umowy,racjonalnedziałaniegospodarczetozamałodlarozwoju
stabilizacjispołeczeństwpostindustrialnych.Potrzebajeszczepowszechne-
gozrozumieniawspólnychkorzyściczyinteresów,akceptacjiobowiązują-
cychnormspołecznych,potrzebawartościopartychraczejnazwyczajuniż
nachłodnejkalkulacji,którajestbardziejwłaściwastrukturompionowym,
jaktoujmowałR.D.Putnam,czylihierarchiiiwładzy,niżstrukturomidziała-
niomobywatelskim-poziomym,amówiącinaczej,społecznym.
ZatemΠkapitałspołecznyodnosisiędotakichcechorganizacjispołe-
czeństwa,jakzaufanie,normyipowiązania,któremogązwiększyćspraw-
nośćspołeczeństwa,ułatwiającskoordynowanedziałania”(Putnam1995:
388).SzczególneznaczeniemająΠnormywzajemności”orazsiecipoziome,
wtymprzedewszystkimΠsieciobywatelskiegozaangażowania”
,ponieważ
