Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Barczykowska,Kapitałspołecznyazjawiskapatologiispołecznejwwielkimmieście,Kraków2011
ISBN:978-83-7587-869-1,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2011
14–Rozdział1.OdMarksadoPutnama–genezakoncepcjikapitałuspołecznego
czynione,procentująceinwestycje(J.Kochanowicz,1999,s.9).Rozwójnauk
społecznychznacznierozszerzyłpierwotneużycieterminu,odnoszącgonie
Popierwsze,musiistniećpopytnaokreślonegorodzajuzasoby,apowtóre,społeczeństwomusiwytwo-
rzyćtakiezasadyregułyżyciaspołecznego,którepozwoląspożytkowaćówzasóbzkorzyścią(A.Giza-
-Poleszczuk,M.Marody,A.Rychard,2000,s.27–28).Samezasobyto–jakjużzostałopowiedziane–
wszystkieteelementrzeczywistości,zktórychmogązostaćwytworzonedobralubusługi.Cechą
charakterystycznązasobówjestto,żesąoneznaturyograniczone,alezatomożliwościichzasto-
sowanialiczneiróżnorodne.Gospodarowaćzasobamioznaczapoddawaćjecelowejalokacji.Wśród
zasobówwyróżniasięzasobyekonomiczne,jednostkoweispołeczne.Pierwszyrodzajodnosisiędo
posiadaniapewnychwartościekonomicznychwdanymczasie.Wśródzasobówekonomicznychwy-
różniasięczterypodstawowekategorie:ziemię(zasobynaturalne,któremogąbyćzużytewprocesie
produkcji,np.:ziemia,ropanaftowa,gaz),prace(fizyczneiumysłowezdolnościludzkiewykorzystywa-
nedowytwarzaniadóbrmaterialnych),technologię(wiedzatechnologicznaiorganizacyjna,koniecz-
nadoprowadzeniadziałalnościgospodarczejibyciakonkurencyjnym)orazfinanse(E.Cyrson,1997,
s.19–21).Podobniejakzasoby,równieżkapitałmożewystępowaćwwielupostaciach,począwszyod
najbardziejtradycyjnego–materialnegoczyfinansowego,askończywszynaciąglejeszczeodkrywa-
nym–kapitalespołecznym.Kapitałmaterialny,będącyjednymzzasobówekonomicznych,można
zdefiniowaćjako„wszystkieuprzedniowytworzoneśrodkiprodukcyjne,któreużywanesądoproduk-
cjidóbriusługmaterialnych”(E.Cyrson,1997,s.20)lub„wszystkiedobramaterialne,którewyzna-
czająsiłęnabywcząjednostki(bądźgrupy)”.Kapitałkulturowy(wpismachPierre’aBourdieuzwany
częstoinformacyjnym)możebyćrozumianyjakowiedza,kwalifikacjezawodowelubteżjakookreślony
typipoziomkompetencjikulturowej(M.Ziółkowski,2000,s.175).WspomnianyP
.Bourdieuzakapi-
tałkulturowyuznajerównież„dobrakulturoweprzekazaneprzezwykonaniewrodziniedziałaniape-
dagogicznego”(S.Kozyr-Kowalski,2000,s.130).EdmundWnuk-Lipińskidefiniujekapitałpolityczny
jako„takizasóbindywidualnychcechczłowiekanabytychwwynikuwcześniejszegozaangażowania
wpolitykę,dziękiktóremujestonpremiowanyprzetrwaniemweliciewładzylubselekcjąnawyższe
pozycjewstrukturzewładzy”(E.Wnuk-Lipiński,1996,s.149).Wreszciekapitałludzkitofizyczne
(wiek,stanzdrowia,oczekiwanadługośćżycia,kondycja)ipsychiczne(motywacja,odpornośćnastres,
asertywność)zdolnościludzkiewykorzystywanedowytwarzaniadóbriusługmaterialnych.Kapitał
ludzkijestwwymiarzespołecznymilustracjązasobówindywidualnych,którecharakteryzująjednostki
(A.Giza-Poleszczuk,M.Marody,A.Rychard,2000,s.30).Zkoleizasobyspołeczne„tosiećpowiązań
(interakcji),którepozostajądodyspozycjijednostek/grupiewentualniemogązostaćzmobilizowane
dorealizacjiindywidualnychbądźgrupowychinteresów”(A.Giza-Poleszczuk,M.Marody,A.Rychard,
2000,s.32).NiecoinaczejzasobyspołecznerozumieAnthonyGiddens,wedługktóregostanowiąone
„narzędziasprawowaniakontrolinadrzeczywistością(A.Giddens,1998),zaśwostatecznymrozra-
chunku–jakośrodkisłużącerealizacjiokreślonychwartościigrup”(R.Drozdowski,2001,s.110).
Rozumianewtensposóbzasobypodpewnymiwarunkamiiwpewnychokolicznościachmogąstaćsię
kapitałami,któreniesąjużogółemdóbrbędącychwposiadaniujednostki,alestanowiącychaktywa
lubatutyjednostekbądźgrup,któremogąbyćaktywniezarządzane,czylikonwertowane,pomnażane,
wymieniane,wprowadzaneiwycofywanezobieguitd.(R.Drozdowski,2001,s.110).Pojęciemsyno-
nimicznymdlazasobuwydajesiętermin„potencjał”.Określenietoodnosisięprzecieżdomożliwości
tkwiącychwjednostkachczygrupachspołecznych.JakjednakwskazujeAndrzejPrzymeński:„mówiąc
opotencjalespołecznym,należałobywziąćpoduwagęwszystkieformynajszerzejrozumianegokapi-
tału,wktórymwystępujeczynnikludzkiispołeczny,awięckapitałludzki,społeczny,azapewnetakże
kulturowy”(A.Przymeński,2004,s.47).Kolejnąkategorią,którapowinnabyćwtymmiejscuomówio-
na,sądobra.Stanowiąonewszystkieterzeczy,zapomocąktórychdajesięzaspokoićpotrzebyludz-
kie.Wzależnościodprzyjętegokryteriumwyróżniasiędobrapodstawoweiluksusoweorazpubliczne
iprywatne.Pierwszypodziałodnosisiędopoziomuzaspokojeniapotrzeb,natomiastdrugizwiązany
jestzilościąpartycypującychwnichpodmiotów,atakżezichpodzielnością.Oiledobraprywatne
występująwstosunkowomałychrozmiarachisądostępnedlakażdegoczłowieka(możnajenabyć
lubnie),otyledobrapublicznesąniepodzielneiniemożnaichsprzedaćindywidualnymnabywcom.
Zdóbrpublicznychkorzystająwszyscyiżadnaosobaniemożebyćztegowykluczona.Wkontekście
wyjaśnianiategopojęciawartododać,żeznamionadobrapublicznegoposiadajązarównokapitały,jak
izasoby.Wrelacjidonichdobromożewystępowaćrównieżjakokonsekwencjauruchamianiaiwykorzy-
staniaich,jakrównieżjakosamzasóbczykapitał.
