Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
ksa,M.Webera,F.Tönniesa,A.deTocqueville’aczyG.Simmela(Kwiatkowski,
2005).Przyjrzyjmysięzatemrozwojowikoncepcjikapitałuspołecznego,anastępnie
jejkrytyce.
Odsamegopoczątkufundamentemtejkoncepcjijestuznaniepowiązańspołecz-
nychzarodzajzasobu,którymożeprzynosićjednostkomlubgrupompewneko-
rzyści.JużwnajwcześniejszychkoncepcjachP.Bourdieu(1980,1986)pojawiasię
następującosformułowanadefinicja:
Kapitałspołecznytozbiórrzeczywistychlubpotencjalnychzasobów,któresązwiązanezpo-
siadaniemtrwałejsiecimniejlubbardziejzinstytucjonalizowanychformznajomościiwzajem-
negouznania–innymisłowy,zprzynależnościądogrupy–któreumożliwiająkażdemuze
swoichczłonkówwsparciedziękiposiadanemuprzezcałązbiorowośćkapitałowi(Bourdieu,
1986:248–249).
Wujęciutegofrancuskiegosocjologamamydoczynieniazperspektywąindywi-
dualistyczną,alewartopamiętać,żekapitałspołecznyniejestdokońcawłasnością
jednostki.Jegoposiadaniewynikazdysponowaniaprzezniąrozwiniętąsieciąpo-
wiązańspołecznych,umożliwiającychdostępdozasobówinnychuczestnikówsieci.
P.Bourdieuzwracauwagęnaważnącechękapitałuspołecznego,umykającąniektó-
rympóźniejszymjegoteoretykom,amianowicienato,żepełnionwdużejmierze
rolępośredniczącą,stądteżrównieważnajestwielkośćijakośćinnychzasobów,do
którychdajeondostęp(Portes,1998).KapitałspołecznywujęciuP.Bourdieuskłada
sięzdwóchelementów:samejrelacjispołecznejorazzasobówdostępnychdziękitej
relacji(Rymsza,2007).Zpraktycznegopunktuwidzeniaoznaczato,żejeżelidana
grupaspołecznaskładasięzosóbniezamożnychisłabowykształconych,tonawet
gęstasiećpowiązańmiedzyjejczłonkaminiezmieniwznaczącymstopniuichpoło-
żenia.Analogicznie,jeżeliwdanymregioniebrakujezasobówekonomicznychczy
wykształconychludzi,togęstasiećpowiązaństowarzyszeniowychniepowinnamieć
większegowpływunajegorozwój.
WedługP.Bourdieukapitałspołecznymożeprzynosićkorzyścijednostkomlub
grupomuczestniczącymwsieciachkontaktów.Inaczejniżpóźniejsiautorzy,nie
przedstawiaonoptymistycznejwizjiogólnegodobrostanu,wynikającegozwyso-
kiegopoziomuzasobówkapitałuspołecznego.Reprezentującyujęciekonfliktowe
francuskisocjologwidziraczejmożliwościwykorzystaniapowiązańprzezniektóre
klasyspołeczne,zawłaszczającesobiezasobyfinansoweorazblokującedostępdo
wiedzy.Kapitałspołecznyumożliwiaimjeszczelepszeichwykorzystaniekosztem
innychgrupspołecznych,któresąupośledzonepodwzględemdostępudoróżnych
formkapitału.Wyższeklasyspołeczneświadomieinwestująwkapitałspołeczny(np.
poprzezorganizacjęprzyjęć,członkostwowklubach,strategiematrymonialneitp.),
abyjeszczelepiejspożytkowaćzgromadzoneprzezniepieniądze,wiedzęiwładzę
(Requier-Desjardins,2003).
P.Bourdieupodejmujerównieżwswoichtekstachwątekwymienialnościkapi-
tałówróżnegotypu,awostatecznościredukowalnościkapitałukulturowego(odpo-
wiadającegowjegoujęciuwprzybliżeniukapitałowiludzkiemu)ispołecznegodo
kapitałuekonomicznego.A.Portes(1998)podajezanimprzykład,jakzasobykapi-
