Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
aprzyokazjizręczniepołączyłluksemburskąracjęstanuztradycjąPrzemyśli-
dów4.MimożetematWacława-księcia,męczennikaiświętego-cesarzpodjął
zpowodówpropagandowych,tojednakszukałinformacjiwźródłachhistorycz
-
nych,sięgającdokronikikapitułypraskiej,docyklupodańVitaetpassiosancti
WenceslaietsancteLudmile,dolegendyośw.WacławieCrescentefde,dolegendy
Kristiana,kronikiKosmasaiDalimila.
Uwzględniającwagę,jakąKarolIVprzywiązywałdotradycjiihistoriidyna-
stycznej(ipaństwowej),możnazaryzykowaćtwierdzenie,żeijegoautobiografia
miałaszerszyzamysł:historiograficzny,dydaktyczny,aleteżipolityczny-była
potrzebnaprzyrealizacjistrategicznychcelówdynastii5.
Wśredniowieczu-podobniejakidziś,kiedylubimyśledzićżyciepoli-
tykówigwiazd-dziełomusiałobudzićwielkieemocje,dlategojużzażycia
cesarzabyłoznane,czytaneiprzetłumaczonojenajęzykczeski.Topragnienie
poznaniażyciaosobistegomonarchypowodowało,żetekstautobiografiikopio-
wano,dziękiczemuzachowałsięwtrzynasturękopisachłacińskich(pergami-
nowychipapierowych)6.Tłumaczeniaautobiografiinajęzykczeski,dokonane
przezdwóchniezależnychodsiebieautorów,przetrwaływsiedmiurękopisach
isąniezwyklecennezarównopodwzględemfilologicznym,jakihistorycznym
7
.
Dostarczająbowiemwiedzyozasobieleksykalnymówczesnegojęzykaczeskiego,
aichoryginalnastylistykamożesłużyćrekonstrukcjiłacińskiegopierwowzoru
8
.
4
JużnapoczątkudziełaKarolpołączyłtradycjęPrzemyślidówzwielkomorawską,przedstawiając
władcówczeskichjakokontynuatorówPaństwaWielkomorawskiego:nWCzechachzasprawąmiłości-
wegoBogawiarachrześcijańskaumacniałasię.NajpierwprzezbłogosławionegoCyryla,morawskiego
arcybiskupa,ochrzczonyzostałkrólmorawskiŚwiętopełk.Potem,kiedyCyrylanastolicyarcybiskupiej
zastąpiłjegobrat-błogosławionyMetody,zostałochrzczonyzacnyBorzywoj,książęczeski,atakżejego
żona,błogosławionaLudmiłamęczennica[…]auczyniłtowgłównymmorawskimmieścieVelehradzie,
wkościeleśw.Wita”(KarelIV.,Literdrnidilo,úvodnistudieA.Vidmanová,zlat.orig.přel.R.Mašek,
J.Pavel,Praha2000,s.125).(Jeśliniepodanoinaczej,tłumaczeniacytatówczeskojęzycznychnajęzyk
polskipochodząodautorki).
5
M.Nodl,KarelIV
.obnovitelazakladel[w:]KarelIV
.vsoudobychkronikach…,s.17;
M.Nodl,Memoriaetdamnatiomemoriaevestfedověku[w:]ColloquiamediaevaliaPragensia
15.Memoriaetdamnatiomemoriaevestfdověku,edd.M.Nodl,P.Węcowski,Praha2014,s.8;
M.Bláhová,…adprobosmoresexemplisdelectabilibusprovocemus.Funkceofcidlnihistorografe
vpfedstavdchKarlaIV[w:]Advitamethonorem.ProfesoruJaroslavuMeznikovipfdtelćaśdci
kpětasedmdesdtymnarozenindm,kvydánipřipraviliT.Borovský,L.Jan,M.Wihoda,Brno
2003,s.105-118;M.Bláhová,IntellektuellesLebenamHofKarlIV,nQuaestionesmediiaevi
novae”2003,vol.8,s.38.
6
WykazwszystkichedycjiiinformacjeoprzekładachznajdująsięwrozdzialeRukopisy
najnowszegoczeskiegowydaniaautobiografii:KarelIV
.vsoudobychkronikach…,s.243-248.
7
Tamże,s.245;V.Kyas,StdfidvoustaročeskychpfekladůżivotopisuKarlaIV.,nListy
filologickè”1970,roč.93,č.4,s.271-275.
8
J.Štěpán,KjazykovćstrdncezvldśtěkornamentdlnostipfekladuVitaCaroli,nNašeřeč”1978,
roč.61,č.5,s.241-250;E.Michálek,KrozvojičeskćslovnizasobyvdoběKarlově,nNašeřeč”1978,
roč.61,č.5,s.233-240,http://nase-rec.ujc.cas.cz/archiv.php?art=6080[dostęp28.10.2016].
•10•
