Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Wprowadzenieterminologiczne
39
sycznąmodernizację(angielskiegoiamerykańskiegotypu)
86
orazmodernizację
ntradycjonalistyczną”
,inaczejmówiąc:doganiającą,zapóźnioną
87
.Wtymdrugim
przypadkumodernizacjajestnarzucanaodgórnieiwiążesięzchęciąprzeszcze-
pienianiektórychzachodnichrozwiązańnarodzimąglebę.Zapośredniczeniu
ulegatuprzedewszystkimto,cozwiązanejestzarmiąiwojną,lubto,cozwiązane
jestzrealizacjąimperialnychambicji–wykształcenie,handel,nauka,transport.
Procesmodernizacjiprzebiegapodkontroląwładzyiprzykonserwacjiinnych
wymiarówspołecznych.Tocostanowirdzeńmodernizacjiklasycznegotypu–
czyliliberalizm,wolność,indywidualizm–stanowituzagrożeniedlaokreślonego
porządkuizabezpieczającychgoinstytucji88.
nDoganiająca”modernizacjaoznaczadlawieludeficytwartościkonstytuu-
jącychcodzienne,prywatne,subiektywneżycie
89
.Przeżywanajestjakokryzys
tożsamościkulturylubjakojejwewnętrznyrozziew.Kompensacjętychprocesów
stanowiąutopiennowegospołeczeństwa”iczłowiekalubpowrótdotradycji,
ideologienarodowegoodrodzenia,konserwatywnejobronyojczyzny,wiary.
Najczęściejobiewyżejwymienionetendencjełącząsięzesobąiznajdująwyraz
wprocesieskierowanymodutopiinowegodoutopiiprzeszłości.Wkażdymznich
doganiającamodernizacjawymuszaistnienieautorytarnychbądźtotalitarnych
typóworganizacjispołeczeństwa.Kryzysnarodowegoniedowartościowania
kompensowanyjestagresywnymiwręczdemonstracyjnymposzukiwaniem
wewnętrznychwrogów.
Lustrzanymodbiciempostawnatywistycznychikontrakulturacyjnychsą
te,któreaprobująkulturęobcą,czyliautonegatywizmorazwitalizm.Oileau-
tonegatywizmwystępujejakopoglądnegującywłasnąkulturę,otylewitalizm
charakteryzujesięakceptacjącałościbądźelementówkulturyobcej90.
Szczególniepozytywneefektywitalizmuzaobserwowaćmożemywkontekście
tzw.miękkiegooddziaływaniainnejkultury,np.dziękiinspiracjimodernizacyj-
nej.Oilepróbantwardej”akulturacji,prowadzonejprzezprzemocczypodbój,
upokarza,frustrujeirodzipostawybuntuudanejgrupy,otyleużycienmiękkiej”
siły,czylindawanieprzykładu”
,zmniejszaintensywnośćoporuitymsamymsku-
teczniejwpływanarecepcjęprzezgrupęokreślonychwartości.Metodatastaje
sięwówczasskutecznąstrategiąsocjalizacjinobcych”
,włączeniaichwewłasne
strukturygry.nGdyobcyzaakceptujenasządefinicjęsytuacji,wtedymożemyznim
rozmawiać.Zaśzaakceptowaćnaszsposóbdefiniowaniaświatatorespektować
niektóreprzynajmniejmilcząceprzesłankinaszejtradycji.Przetosocjalizacja
86
Tupaństworozumianojakoinstytucjęwypełniającąpotrzebyspołeczeństwa,będącego
społeczeństwemkompromisu,konkurencji.
87
Л.Гудков,Идеологема„врага”,[w:]Образврага,ред.idem,Москва2005,s.20-22.
88
89
Ibidem,s.22.
Ibidem.
90
E.Nowicka,Buntiucieczkał,s.22.
