Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nieograniczonawładzaszlachcica
polskiegowjegoposiadłościach1
RycerstwoepokifeudalizmulennegowwielukrajachEuropyZachod-
niej,przekształcającsięnastępniewarystokracjęiszlachtę,uzyskiwa-
łoodrosnącejwsiłęwmonarchiistanowejwładzypaństwowejszereg
przywilejów,zwłaszczanaturyspołecznej,umożliwiającychzachowanie
jegodominującejpozycjiwustrojuspołecznymiprawnymiInaczejprze-
cieżbyłozestosunkiemwobecwładzypaństwowej,która,wielokrotnie–
wprocesiebudowyabsolutyzmu–odbieraławarstwomuprzywilejowanym
przywilejepolityczneinierazbardzozdecydowaniewykorzystywaławymiar
sprawiedliwościdoprzywoływaniadoporządkuzarównoprzedstawicieli
arystokracji,jakiszlachtyiTakbyłonawetwAnglii,którawstosunkowo
krótkimokresieporządkówabsolutystycznychtakżewielokrotniełamała
przywilejesądowewywalczonejeszczeprzezelityangielskiewdługim
procesie,naktóregopoczątkubyłasłynnaMagnaChartaLibertatumi
Stąd–nienegującrozległychnierazformalnychczypraktycznychprzywile-
jów,jakimicieszylisięarystokraciiszlachtawniemalwszystkichkrajach
EuropypokresStaregoPorządku–trzebazaakcentowaćnawstępieni-
niejszegoszkicu,iżsytuacjaprawnaispołecznapolskiejszlachty(osiad-
łejwkażdymraziewswoichdobrach)byławzasadzienieporównywalna
zsytuacjąszlachtywwiększościkrajówEuropy
2
i
1Rozszerzonyznacznietekstreferatuwygłoszonegowjęzykufrancuskimwtrakcie
polsko-francuskiejkonferencjiwToruniu13–15kwietnia2004riptiLanoblessefrançai-
seetpolonaisehieretaujorud’huii
2PoriogólniereferatypolskieifrancuskieptiEtudessurlanoblesse,„ActaPoloniae
Historica”,ti36,1977orazzbogatejliteraturyogólnejporiJiMaciszewski,Szlachta
polskaijejpaństwo,Warszawa1969,orazrozważaniazzakresusocjologiihistorycznej
AiZajączkowskiego,GłówneelementykulturyszlacheckiejwPolsce.Ideologiaastruktu-
ryspołeczne,Wrocław1961,EiOpaliński,Kulturapolitycznaszlachtypolskiejwlatach
1587-1652,Warszawa1995i
