Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.2.środki
Filmowcybezpośrednijakopraktycydużomiejscapoświęcalikwestiomwarszta-
towym.Zichwypowiedzimożnaułożyćzbiórzasad,jakimipowiniensiękierować
dokumentalista,najlepiejkażdy,aprzynajmniejten,któryuznajewytycznekina
bezpośredniego.
Jaktoczęstozdokumentalizmembywałoibywa,tapoetykawyrażanajestprzede
wszystkimprzezzakazy.Filmowcybezpośrednichętnieiwielemówiąotym,czego
robićnienależy,cojestniezgodnezichkoncepcjądokumentalizmu.Tychzaka-
zówjestwiele,alewszystkieonewynikajązdążeniadoeliminacjibariermiędzy
odbiorcąarzeczywistością.Zabarierę,przeszkodęuznajesiętowszystko,co
wnosipośrednik.Możnawięcpowiedzieć,żeprzyświecałaimjednapodstawowa
dyrektywa,abywżadensposóbnieoddziaływaćnafilmowanąrzeczywistość,
abybyłaonataka,jakabybyła,gdybyniefilmowałajejkamera.Wszystkiedalsze
zakazysąprostąkonsekwencjątegopostulatu.
Jednązpodstawowychregułczystopraktycznychbyłozdecydowaneodrzucenie
preconception,czylikoncepcjiwstępnej.Filmowcykinabezpośredniegouważali,
żeprzyjmowaniewstępnychzałożeńzniekształcarzeczywistość,ponieważjest
onaprawiezawszeinna,niżsięoczekuje.Leacockwzwiązkuztymwrozmaitych
wywiadachprzytaczałprzykładytego,jakrzeczywistośćróżniłasięodoczekiwań.
PróbującsobiewyobrazićNiemcyhitlerowskie,myślimyoterrorze,zbrodniach,
Żydachwywlekanychzesklepównaulice.Tymczasem–mówiLeacock–byłem
wNiemczechwlatachtrzydziestych.Wyglądałotozupełnieinaczej,polegało
raczejnanieokreślonym,pełzającymstrachu32.
Koncepcjawstępnaprzeszkadzarównieżdlatego,żezmniejszawrażliwośćnasamą
rzeczywistość.ZprzejęciemiżarliwościąwewnętrznąopowiadałotymAlbertMays-
les:„KiedyjechałemnaKubę,byrobićzdjęciadofilmuYankiNo!,niewiedziałem
więcejoCastroczyKubieniżprzeciętnyczłowiek.Niesądzę,abyzdjęciawypadły
lepiej,gdybymsięprzygotował.Prostozsamolotuposzedłemnawiec,naktórym
przemawiałCastro,izrobiłemjegowielkiplan.Mógłbympięćlatjeździćzanimpo
świecie,aniezrobiłbymtakiegoujęcia.Imlepiejkogośznasz,tymgorzej.Niejesteś
zainteresowanyfilmowaniemrzeczydobrzeciznanych.Przepuszczasznajważniej-
szesprawy,bomyślisz:«Wszyscyotymwiedzą»”33.Konsekwencjąbezzałoże-
niowościbyłarównieżniechęćdoscenariusza.Komentująckwestięnazwyruchu,
braciaMayslesmówili,dlaczegookreśleniedirectcinemawydajesięnajbardziej
odpowiednie:„To,corobimy,jestbowiembezpośredniewkażdymznaczeniutego
słowa.Nieużywamyscenariusza,któryczęstojestpowodemniebezpośredniości,
rodzajembariery.Dlanasjesttokolejnaprzeszkodapomiędzymomentem,kiedy
cośsiędzieje,amomentem,kiedyzostajetozarejestrowane”34.
23......................................WizErUNEKKiNAbEzPośrEDNiEGo
