Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Jednazwielukontrowersjiwokół
kinabezpośredniegodotyczy
jegonazwy.AliiPaulwyliczają
szeregnazw,jakimibywałoono
opatrywane.Spotkaćwięcmożna
terminytakie,jak:livingcamera,
tele-vérité,candideye,direct
shooting,nadewszystkozaśdirect
cinemaicinémavérité(por.Issari
M.Ali,DorisA.Paul,WhatIsCi-
némaVérité,TheScarecrowPress,
Metuchen,NewYork,London
1979,s.7).Zwłaszczaostatniana-
zwa,bywaprzedmiotemczęstych
nieporozumień,prowadzibowiem
doutożsamianianurtuamerykań-
skiegozrozwijającymsięrówno-
legle,aleopartymnaodmiennych
założeniachnurtemfrancuskiego
dokumentalizmu.Samifilmowcy
nieznosilitejnazwy,uważali,że
jestpretensjonalnainakładana
nichnieuzasadnionezobowiąza-
nia.Wniniejszejksiążcezwrot
cinémavéritétłumaczęzawsze
jako„kinobezpośrednie”,jeśliod-
nosisiędobędącegoprzedmiotem
niniejszychdociekańnurtudoku-
mentalizmuamerykańskiego.
1.Wstęp
Kinobezpośrednie1tonurtamerykańskiegofilmudokumentalnegozlatsześć-
dziesiątychXXwieku.ZajegopoczątekpowszechnieuznajesięfilmPrimary,
zrealizowanywroku1960,relacjonującyjedenepizodzkampaniiprezydenckiej
wUSA.Ustaleniedatykońcowej,jakzresztąwwypadkuwiększościfilmowych
periodyzacji,jesttrudniejszeimusibyćdokonane–przynajmniejpoczęści
–arbitralnie.Przyjmuję,żeostatnimfilmem,stanowiącymzamknięcieiukorono-
wanienurtukinabezpośredniego,jestGimmeShelterz1970roku,relacjonujący
dramatycznykoncertRollingStonesówwKalifornii,podczasktórego,jakpisała
zemfaząprasaamerykańska,„umarłylatasześćdziesiąte”.Kinobezpośrednie
zainteresowałomnienajpierwjakoradykalnywariantfilmowegomimesis.Wten
sposóbjestonozazwyczajprzedstawianewliteraturzeprzedmiotu.Wdziesiąt-
kachartykułówiopracowańpowtarzasiętensammonotonnyopis.Otowefekcie
rozwojutechnologicznegopojawiłasięmożliwośćpełnegoodzwierciedlenia
rzeczywistościnaekranie.Szczególnieważnebyłoprzytymwynalezienielekkiej,
bezszmerowejkamery,zschynchronizowanejzprzenośnymmagnetofonem.Mniej
mówionoodrugimważnymudogodnieniu–corazwiększejczułościtaśmy.Oby-
dwateczynnikidoprowadziłydotego,żemożnabyło–porazpierwszywfilmie
dokumentalnym–rejestrowaćrzeczywistość(tojestdźwiękiobraz)wsposób
dyskretny,bezkoniecznościposługiwaniasiępotężnąaparaturądźwiękową
ioświetleniową.Począteklatsześćdziesiątychoznaczadrugiewejściedźwięku
dokina,tymrazemdokumentalnego.Dotegomomentusynchronicznyzapis
dźwiękuiobrazunaplaniewymagałzastosowaniakosztownej,anadewszystko
ciężkiejipokaźnejaparatury,skutkiemczegoażdolatsześćdziesiątychfilmy
dokumentalne,wktórychpojawiająsięchoćbyfragmentyzapisanewtensposób,
byłyrzadkością.
Okolicznościtechniczneniebudzązasadniczychwątpliwości,choćmożnasię
spieraćoto,ktopierwszytakisprzętwynalazłizastosował.Interesującesą
natomiastkonsekwencje,jakietechnikaprzyniosłaidlarozwojukina,i–co
ważniejszewtymmiejscu–dlatowarzyszącegokinupiśmiennictwa.Pierwszą
znichbyłoszczególnezainteresowanie,ocierającesięwręczofetyszyzm,sferą
technologii.Wlicznychartykułachpojawiałysięszczegółoweopisysprzętuoraz
technikisynchronizacji,zilustrowanerysunkamibądźfotografiami.Bodajnigdy
whistoriikinematografiiszczegółytechniczneniewzbudzałytakiegozainte-
7...........................................................................WStęP
