Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Transnarodowespojrzenie...
13
Opróczwłaściwościimmanentniezawartychwfilmieojegotrans-
narodowymcharakterzemogądecydowaćtakżeczynnikizewnętrzne,
pozatekstowe,możliwedoodkrycia,jeślizrezygnujemyzautonomii
dziełafilmowego.Zagadnienietransnarodowościrymujesiębowiem
zarównozezwrotemkulturowymwhumanistyce,jakiNowąHistorią
Kina,uwzględniającymirozlicznekontekstydecydująceokształcieki-
nematografiiisposobieistnieniasamychdziełwprzestrzenispołeczno-
kulturowej.Doczynnikówpozatekstowychbadaczezaliczają:transgra-
nicznąrecepcję(nietylkoznawców,aleipubliczności),takążdystrybucję
orazprodukcjędziełfilmowych10,atakżepowoływaniemiędzynarodo-
wychsieciwspółpracy,przekształcającychsięwponadnarodowewspól-
notytwórczepromującewspólnąestetykę11.Międzytymidwomasfe-
rami(wewnątrz-izewnątrztekstową)sytuująsięsamiartyści12,którzy
zjednejstronykształtujądziełofilmowe,częstozapisującwnimwłasne
doświadczeniewielokulturowości,zdrugiejzaśfunkcjonująwświa-
domościwidzówjakopersony-bardziejlubmniej-kosmopolityczne
bądźnacechowanezwielokrotnionątożsamością.Sumaowychpraktyk
wskazywanaprzezrozmaitychbadaczydecydowałabyosilnejbądźsła-
bejtransnarodowościposzczególnychdziełfilmowych13.
Przytoczoneaspektyrelacjitransnarodowychtworząpowszechne
przeświadczeniaoprzynależnościczęścitwórcówdodrużynytrans-
narodowej,pozostałychzaśdonarodowej:WalerianBorowczykjestbar-
dziejtransnarodowyniżKazimierzKarabasz,RomanPolańskisilniejniż
AndrzejWajda,MałgorzataSzumowskawwiększymstopniuniżWoj-
ciechSmarzowski.Tymsamymrozliczneczynnikiostatecznieskładają
sięnaobrazdanegotwórcy,filmu,anawetokreślonejkinematografii,co
niewykluczajednaktransnarodowegonamysłunadzjawiskamimniej
oczywistymi.MimożeAndrzejWajdacieszysiępozycjąnarodowego
czwartegowieszcza,ujęcietransnarodoweumożliwiabadaniejegotwór-
czościtakżewodmiennejperspektywie-odzwiązkuzkinematografią
blokuwschodniegopowpływnakinojapońskie14.Dziękitemutrans-
10
Zob.AndrewHigson,Ograniczonawyobraźniakinanarodowego,przeł.Tere-
saRutkowska,BKwartalnikFilmowy”2008,nr62-63,s.6-18;DeborahShaw,dz.cyt.,
s.52-53;ElizabethEzra,TerryRowden,dz.cyt.,s.1;MetteHjort,dz.cyt.,s.12-33.
11
DeborahShaw,dz.cyt.,s.54,57.
12
Higsonpiszeofilmowcach,dlaktórychnormalnąpraktykąbyłoBpodróżowanie
iprzemieszczaniesięzjednego[narodowego-M.P.]środowiskaprodukcyjnegodoin-
nego”(dz.cyt.,s.11),Shawotransnarodowychgwiazdachlubreżyserach(dz.cyt.,s.60-61).
13
MetteHjort,dz.cyt.,s.13.
14
Por.HenrykLipszyc,RozmowazHenrykiemLipszycemambasadoremRPwJa-
poniiwlatach1991-1996,rozm.WojciechMichera,BKwartalnikFilmowy”1996-1997,
